________________
उपयोगेन शर्माऽस्ति, क्रियया कर्म जायते । परिणामेन बन्धोऽस्ति, जानाति पूर्णतत्त्वविद् ॥ ८२ ॥ ઉપયોગમાં સુખ છે. ઉપયોગ વિના સુખ દૂર છે.
કર્મ હંમેશાં ક્રિયા વડે થાય છે. ક્રિયા કર્યા વગર કર્મ બનતું નથી. આ જગતમાં સર્વ જીવાત્માઓ ક્રિયાત્મક બને છે. વિવિધ પ્રકારની ક્રિયાઓ કરે છે.
ને ક્રિયા દ્વારા જ કર્મ જન્મે છે. શુભ ક્રિયાથી શુભ કર્મ બંધાય છે. પુણ્ય ક્રિયાથી પુણ્ય કર્મનો અનુબંધ થાય છે. ક્રિયા માધ્યમ છે.
જીવાત્મા ક્રિયા વડે કર્મશીલ બને છે. તેની આ કર્મશીલતા જ કર્મના જન્મ માટે નિમિત્ત રૂપ બને છે.
જ્યાં ક્રિયા છે, ત્યાં કર્મ છે. જ્યાં ક્રિયા નથી, ત્યાં કર્મનથી.
અકર્મણ્યતાથી કર્મઉદ્ભવતું નથી. ઉપયોગ માટે ક્રિયા કરવી પડે. જીવાત્મા ઉપયોગ હેતુથી ક્રિયા કરવા પ્રેરાય છે.
તે સક્રિય બને છે. ને તેની આ સયિતાને કારણે કર્મની ઉત્પત્તિ થાય છે. શુભ ઉપયોગ, શુભ ક્રિયા અને શુભ કર્મ.
અશુભ ઉપયોગ ને અશુભ હેતુથી જે ક્રિયા થાય છે, તેના થકી પાપ કર્મનો બંધ થાય છે.
ક્રિયાનું પરિણામ કર્મબંધ. આ બાબત સામાન્ય કે ગૂઢમતિવાળે મનુષ્ય સમજી શકે નહિ. તત્ત્વના ગૂઢજ્ઞાન વિના આ બાબતને સમજી શકાય નહિ. જગતમાં જ્ઞાનની જેમ અજ્ઞાન પણ એટલું જ છે. મૂઢમતિવાળા જીવાત્માઓ પણ મોટી સંખ્યામાં છે. તેઓ કર્મની આખીય પ્રક્રિયાને સારી પેઠે સમજી શકતા નથી. તેઓ માત્ર ઉપયોગ હેતુ કર્મ કરે છે.
પણ જે લોકો આ ગૂઢ તત્ત્વના જ્ઞાતા છે, તે જ આ વાતને સારી રીતે જાણી શકે છે.
તેઓ જાણે છે કે - ઉપયોગમાં જ સુખ છે.
૯૦
