________________
સત્ય સત્ય છે. સત્ય હોય ત્યાં અસત્ય ટકી શકે નહિ. શ્રી જિનેશ્વરોએ આ વાત કહી છે. સત્ય જ શ્રેષ્ઠ ધર્મ છે. એ વાત તદ્દન સાચી છે. જેના પાયામાં સત્ય નહિ હોય તે ધર્મ નહિ હોય. જ્યાં સત્ય, ત્યાં ધર્મ. ધર્મ એટલે સત્ય. સત્ય એટલે ધર્મ. સત્યથી ચઢિયાતો અન્ય કોઈ ધર્મ હોઈ શકે નહિ. જગતમાં જે જે મહા પુરુષો થઈ ગયા છે, તેમણે સત્યની પ્રતિષ્ઠા કરી છે. જગતને રાહ ચીંધનાર તથા જગતને રક્ષનાર તારક તીર્થંકર દેવોએ પણ સત્ય ધર્મની પ્રશંસા કરી છે.
ધર્મમાંથી સત્ય બાદ થઈ જાય તો રહે કેવળ શૂન્ય.
અર્થાત્ સત્ય વિના ધર્મની કલ્પના કરવી પણ મુશ્કેલ છે. સત્ય સૂર્યની જેમ પ્રકાશે છે.
ht
અસત્યની બોલ બોલા તથા જૂઠા ચળકાટને કારણે કદાચ સત્યનો જય થવામાં વિલંબ થાય તો પણ છેવટે તો સત્ય જ જયવંતુ બને છે. સત્યનો જ વિજય થાય છે.
ધર્મ અને સત્યને જુદાં પાડી શકાય નહિ. કારણ કે બંને અભિન્ન
છે.
સત્ય ધર્મનો પ્રાણ છે.
ને પ્રાણ વગરના શરીરની કલ્પના પણ શી રીતે થઈ શકે ? જે શરીરમાં પ્રાણ નથી તે માત્ર નિર્જીવ માટી જ છે, એથી વિશેષ કશું જ નહિ. ને તેથી સત્ય ધર્મમાં સારી રીતે પ્રતિષ્ઠિત થયેલું છે.
શ્રી નેમિનાથ જિનેન્દ્ર શ્રી કૃષ્ણ વાસુદેવને આ વાત સારી રીતે સમજાવે છે. તેઓ સત્યને સુપ્રતિષ્ઠિત કરે છે. ધર્મમાં રહેલા સત્યનું મહત્ત્વ સમજાવે છે.
સત્ય પ્રાણ તત્ત્વ છે. સત્ય વડે ધર્મ જીવંતતા ધારણ કરે છે. જય - વિજય પણ સત્ય સાથે જ સંકળાયેલાં છે ને તેથી જ તો
કહેવાયું છે.
સત્યમેવ જયતે. સત્ય જ જયવંતુ બને છે.
સત્યનો જય. અને ધર્મનો જય.
જો જય પ્રાપ્ત કરવાની વાંચ્છના હોય તો સત્યથી અળગા થયે કદી પણ ચાલશે નહિ.
८४
