________________
( ૨૮ )
શ્રી ભગવતીસૂત્ર.
તે પછી ગૌતમસ્વામી ઉઠયા અને જે દિશાના ભાગમાં ભગવાન મહાવીરસ્વામી રહેલા હતા, તે દિશામાં આવ્યા. આવીને શ્રમણ ભગવાન મહાવીરને જમણા હાથથી લઈને ત્રણ પ્રદક્ષિણા કરી પછી પ્રથમ વંદના કરી એટલે વાણીથી સ્તુતિ કરી, પછી નમસ્કાર કર્યો એટલે કાયાથી નમન કર્યું. તે વંદના અને નમસ્કાર કર્યો પછી ભગવંતથી અતિ સમીપ નહીં તેમ અતિ દૂર નહીં તેવી રીતે રહી ભગવાનના વચનેને સાંભળવાની ઈચ્છા રાખી તેમની તરફ મુખ રાખી લલાટ ભાગે અંજલિ જોડી ઉપાસના કરતાં આ પ્રમાણે બલ્યા,
ભગવાન ગૌતમસ્વામીએ પુછેલા નવ અને.
હે ભદંત ! એટલે હું કલ્યાણરૂપ ! અથવા હે સુખસ્વરૂપ! અથવા હે ભવાંત ! આ સંસારના નાશના હેતુરૂપ અથવા માત એટલે આ સંસારના ભયને નાશ કરવાના હેતુરૂપ એવા હે ભગવન! અથવા ફ્રેમાન્! જ્ઞાનાદિકથી પ્રકાશમાન એવા હે પ્રભો ! ભગવાન સુધર્માસ્વામીએ પંચમાંગના પ્રથમ શતકના પ્રથમ ઉદ્દેશમાં “રમા gિ' એવું સૂત્ર પુછ્યું છે અને બીજા સૂત્રે પુછયાં નથી. તેના ઉત્તરમાં એમ કહેવાનું કે, ધર્મ, અર્થ, કામ અને મેક્ષ—એ ચાર પુરૂષાર્થોમાં એક્ષ નામને પુરૂષાર્થ મુખ્ય છે, કારણ કે, તે સર્વથી અતિશય ચડીઆતો છે. તે મોક્ષ સાધ્ય છે અને સમ્યગદર્શનાદિ તેનાં સાધનો છે, તે સાદય અને સાધન ઉભયના નિયમનું શાસન કરે તે શાસ્ત્ર કહેવાય છે. તે ઉભય નિયમ એવો છે કે, સાય એવા મક્ષનાં સાધનો સમ્યગદર્શનાદિ જ છે, બીજા કોઈ પણ પુરૂવાર્થના નથી. અને તે મોક્ષ તે સાધનોનેજ સાઇય છે, બીજા સાધનને સાધ્ય નથી. તે મેક્ષ તેના વિરોધીનો ક્ષય કરવાથી થાય છે. તેનો ખરેખર વિરેાધી આત્માની સાથે થતા કર્મોને બંધ છે. તે કમેને ક્ષય કરવા માટે સુધર્માસ્વામીએ રમાને ઈત્યાદિ અનુક્રમ સૂત્રમાં કહે છે. રક્ત એટલે સ્થિતિને ક્ષય થવાથી ઉદય આવેલું અર્થાતુ વિપાકાભિમુખ થયેલું જે કર્મ તે વર્જિત કહેવાય છે. તે કર્મને ચલિત–ઉદય આવવાને કાળ અલંકારને માટે સમજવું. તેવીજ રીતે “srquહંag' ઇત્યાદિ છ વિશે ષણો સમજી લેવાં. તેમાં પુનરૂકિતના દેષની શંકા કરવી નહીં. કેટલાએક વિદ્વાને તે પદેની વ્યાખ્યા જુદી રીતે પણ આપે છે.
૧ આ બધા વિશેષણથી શ્રવણવિધિને પ્રકાર બતાવ્યું છે.
