________________
થત ૧ લુ.
( ૧૨ )
આ ઠેકાણે જેમ ઊપજવા માંડયા અને ત્યાં આહાર અને જયાં ચ્યવવામાંડયા ત્યાં આહાર એમ ચાર દંડક કહ્યા છે, તેમ ઊત્પન્ન થયા ત્યાં આહાર અને ત્યાં અવ્યા ત્યાં આહાર–એમ ચાર દડક કહેવા તેમાં ઊત્પન્ન થયો અથવા ચન્યા-એ એ ફ્રેંડકને વિષે ચાર ભાંગા છે. તેમાંથી ત્રણ ભાંગાનો નિષેધ અને ચાથા ભાંગાનો સ્વીકાર છે, તે કહે છે,જીવ સર્વ અને નરકપણ સર્વ ઊત્પન્ન થયા એ દંડક, તથા આહાર દડકને વિષે પાછળા એ ભાંગા નિષેધવા અને એ ભાંગા ગ્રહણ કરવા. સર્વ જીવ આહારનો દેશ આહાર કરે અને સર્વ જીવ–આહાર સર્વ આહાર કરે--એ વિષે પૂર્વાંની જેમ પૂડા અને તેલનો દષ્ટાંત લાગુ કરવો.
એ રીતે જેમ એ આલાપ ઊત્પત્તિના સબંધે કહેયા, તેમ ચ્યવનાને સબંધે પણ એ આલાપ જાણવા;
એવી રીતે દેશ અને સર્વથી આઠ આલાપ કહેયા તેવીજ રીતે હવે અર્ધ અને સર્વથી આઠ-આલાપ કહે છે.
ગતમસ્વામી પુછે છે, હું ભગવન, નારકીને વિષે ઊપજતો જીવ શું પોતાના ( જીવના ) મૈં અને નારકીને થૈ ઊપજે ? અથવા જીવ અર્ધ અને નારકી સર્વે એવી રીતે ઊપજે ? અથવા જીવ અને નારકી અર્ધ એમ ઊપજે ? અથવા જીવ સર્વ અને નારકી સર્વ એમ ઊપજે ?
( અહિં કદિ શંકા થાય કે, દેશ અને અર્ધ એમાં શે તફાવત છે? તો તેના સમાધાનમાં કહ્યું છે કે, દેશ એટલે ત્રીજો ભાગ આદિ, તે દેશ અનેક ભાગે હાય છે અને અર્ધ તો એકજ ભાગે હોઇ શકે છે. )
અહિં પહેલા જેમ દેશે કરી આ દંડક કહયા છે, તેમ અહિં અર્ધથી આઠ દંડક કહેવા તેમાં એટલું વિશેષ છે કે, જે ઠેકાણે ‘ દેશ વડે દેશે ઊપજે' એમ કહ્યુ છે, તે ઠેકાણે ‘અર્ધે અર્ધ ઊપજે એમ કહેવું, એટલો ભેદુ છે, એવી રીતે સઘલા મલીને સોલ દડક વિચારીને ઊપયેાગ સહિત કહેવા.
ઊત્પન્ન થવું અને ચ્યવવું એ ગતિ પ્રવર્ત્તક હાઇ શકે છે, તેથી હવે ગતિસૂત્રેા કહે છે.
ગીતમસ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, જીવ વાંકી ગતિએ ચલાયમાન થાય છે કે સીધી ગતિએ ચલાયમાન થાય છે. ?
२२
