________________
-~~~~~~ વિશ્વની આધ્યાત્મિક અજાયબીઓ ————— નહિ. એક રૂપિયો પણ તમે આખા ચોમાસા દરમ્યાન નહિ ખર્ચો, તો પણ મારો તમારા પ્રત્યેનો આદર આજ જેટલો જ રહેશે. હું ચોમાસું મુખ્યત્વે મારી આરાધના માટે કરું છું. બીજાની આરાધના એમાં ગૌણ છે. એ થાય તો ઠીક, ન થાય તો હું મારા પરિણામમાં લેશ પણ મલિનતા આવવા દેવા માગતો નથી. એટલે તમે નિશ્ચિત જ રહેશો.”
હું તો આભો બનીને આ બધું સાંભળતો જ રહ્યો. એમના એકએક શબ્દોમાં નિઃસ્પૃહતાના, સંઘના આગેવાનો વગેરે અધર્મ ન જ પામવા જોઈએ.” એવી દૃઢતાના, પોતાની આરાધનાની મુખ્યતાના પડઘા મને સંભળાતા હતા.
અડધો કલાક બાદ જ્યારે હું નીચે આંબિલ ખાતે ગોચરી વહોરવા ગયો, ત્યારે એ આગેવાનોને પરસ્પર વાતચીત કરતા મેં સાંભળ્યા. એ બોલતા હતા કે “આ મહારાજ સાહેબ તો ગજબ છે. આપણને સંપૂર્ણ ચિંતામુક્ત કરી દીધા. શું એમના વિચારો છે! શું એમની દીર્ઘદૃષ્ટિ છે. જો બધા મહાત્માઓ આવી જ ઉદાર મનોવૃત્તિવાળા બની જાય, તો ક્યાંય કોઈ ઝઘડા-સંકલેશો - અણબનાવો બનવાનો પ્રશ્ન જ ઊભો ન થાય.”
આ બધું હું સાંભળતો ગયો, ગોચરી વહોરતો ગયો. પણ મારી આંખમાંથી ટપક ટપક આંસુ. પડી ગયાં. કેમકે મેં મારા પૂર્વેના ચોમાસાઓમાં આરાધનાઓના ખર્ચા માટે જીદ કરી હતી. ટ્રસ્ટીઓએ રસ ન દાખવ્યો ત્યારે બીજાઓ સામે એમની નિંદા કરી હતી. એ જ કારણે મારે આગેવાનો સાથે અણબનાવ પણ બન્યો હતો. હાય! “મારા ચોમાસામાં આટલા તપ થયા, આટલા લાખ રૂપિયા ખર્ચાયા, આટલા લાખનું ફંડ થયું, આટલી શિબિરો-જમણવારાદિ થયા, આટલા જુદા જુદા અનુષ્ઠાનો થયા.” આ બધો યશ મેળવવાની ભૂખ મને એટલી બધી લાગેલી કે એમાં ભાન ભૂલીને મેં આવેશમાં આવીને ન બોલવાના શબ્દો પણ ઉચ્ચારી દીધેલા. એ અનુષ્ઠાનાદિ દ્વારા લોકો ખરેખર કેટલું પામ્યા, એ તો ભગવાન જાણે પણ ભાવની ભારોભાર મલિનતાઓના પ્રતાપે હું તો સાધુતાનું કચ્ચરઘાણ કાઢી ચૂક્યો. મારા વિચિત્ર વર્તનના કારણે કેટલાય લોકો ધર્મથી વિમુખ પણ બન્યા જ હશે. એવું મને એ દિવસે ભાન થયું. મને લાગ્યું કે જો ખરો પશ્ચાત્તાપ નહિ કરું, અકરણનિયમ નહિ કરું તો આવતા ભવોમાં હું દુર્લભબોધિ થઈશ.'
અને મેં ગુરુ પાસે આલોચના કરી. એ આગેવાનોને બોલાવીને રડતી આંખે એમની ખૂબ ક્ષમા માગી. ઉદારદિલ એ શ્રાવકો ય એ વખતે રડી પડ્યા, મારા પશ્ચાત્તાપે એમની પડી ગયેલી ભાવનાઓને ફરી ઊંચે ચડાવવાનું ભગીરથ કામ પૂરું કરી દીધું. એ ટ્રસ્ટીઓ બોલ્યા “સાહેબ! જે થયું તે ભૂલી જાઓ. પણ તમારે આ પાપના પ્રાયશ્ચિત્તરૂપે આવતું ચોમાસું અમારે ત્યાં જ કરવાનું છે” અને બે-ચાર વર્ષના આંતરા બાદ ફરી એક ચોમાસા માટે વર્તમાનજોગ કહી પણ દીધા.
પણ તે દિવસથી મેં પણ એ મહાત્મા જેવી જ પદ્ધતિ અપનાવી લીધી છે. શ્રાવકો પાસેથી લેશ પણ અપેક્ષા રાખવાનું સાવ છોડી દીધું છે. “મારા પ્રવચનમાં આગેવાનોએ તો આવવું જ જોઈએ