________________
कर्मबंध पण थाय माटे आ विकथाने तो सदंतर देशवटो ज देवो.
५. मृदुकारुणिकी कथा-मृदु करुणा उपजावे तेवून बोलवू. जेमके हे महापुरुष ! तमो अमारो केम त्याग करो छो? अमे तो अनाथ छीए, तमारे आश्रये आव्या छीए. तमारा सिवाय अमारो कोई उद्धार नहीं करे. अमे तो बळता अग्निमां पड्या छीए. हे पुत्र ! हे वत्स ! तुंक्यां गयो? तुं अमारी सार-संभाळ ले. आ प्रमाणे करुणाजनक वचनो बोलवा ते विकथानो पांचमो प्रकार छे.
आ प्रमाणे करुणाजनक कहेवाथी अन्य लोको हांसी करे छे, आपणा मनमां निर्बलता घर करी जाय अने पुरुषार्थ करवानो प्रयत्न मनमां न थाय. आवा नाना बच्चा तुल्य वचनो कदापि उच्चारवा नहीं.
६. दर्शनभेदिनी कथा- दर्शन एटले समकित. शुद्ध देव, गुरु अने धर्म ऊपर अविचल श्रद्धा तेनं नाम बोधिबीज अथवा सम्यक्त्व. तेनो घात करनारी कथा ते दर्शनभेदिनी कथा. कोई कुतीर्थी अगर तो मिथ्यात्वीनो चमत्कार देखी व्यामोहित थई जवं, तेनी प्रशंसा करवी, कोई अन्यमति न्यायशास्त्रनुं अल्प अध्ययन करीने वाचाळतापूर्वक वात करतो होय तो तेथी विस्मय पामी विचारे के-'जैनशास्त्रमा तो आवू कशुं वर्णन नथी. आ तो कोई महापंडित जणाय छे. तेना शास्त्रमा तो तत्त्वोनी सूक्ष्म सूक्ष्म हकीकतो वर्णवी जणाय छे', जिन वचनमा शंका करवी, इतर दर्शननो प्रभाव अगर तो चमत्कार निहाळी तेनो स्वीकार करवानी भावना उद्भववी, मिथ्यात्वीओनो संसर्ग करवो-आ बधां कारणो समकितना घात करनारा छे. आ प्रमाणे वर्तवाथी समकितना अतिचार लागे अने छेवटे अनाचार पण आदरे. वली लौकिक वासनाओ वधे अने सन्मार्गथी अध:पतन थाय माटे छठ्ठी विकथाथी पूरेपूरा सावचेत रहेवू.
७. चारित्रभेदिनी कथा-जे कथा सांभळवाथी चारित्रना परिणाम नष्ट थाय ते चारित्रभेदिनी कथा कहेवाय. जेमके कोई कहे के–'आ पांचमा आरामां तो चारित्र पाळवू घणुं कठिन छे.' वळी कोई कहे के–“केवलिमणोहिचोद्दस-दसनवपुव्वीहिं संपयं रहिए. सुद्धमसुद्धं चरणं, को जाणइ तस्स भावं वा ॥१॥" सांप्रतकाळे केवळज्ञानी नथी, मन:पर्यवज्ञानी नथी, अवधिज्ञानी पण नथी तेमज चौद पूर्वधर के दश या नव पूर्वधर महापुरुष पण नथी तो कोण जाणी शके तेम छे के साधु शुद्ध चारित्र पालन करे छे के अशुद्ध ? वळी तेना अंतर्गत भाव केवा छे ते पण कोण जाणी शके छे? परंपरानुं चारित्र केयूँ हतुं अने अत्यारे केवूछे ? तेनो तफावत पण कोण समजावे? कारण के घणा गच्छो अने अनेक मतो प्रचलित थई गया छे माटे आमां साचा या जूठानी खबर पडी शके तेम नथी. वळी स्वमंतव्यनी विशेष पुष्टि करतां कहे के –“ जह मंचाओ पडियस्स, देहपीडा सुथोविया होइ । गिरिसिहराओ महती, तहणंतभवो तओ भट्ठा ॥ २ ॥ काले पमायबहुले, दंसणनाणेहिं वट्टए तित्थम् । वुच्छिन्नं च चरित्तं, तो गिहिधम्मो परं काउं ॥ ३ ॥" अर्थात् पूर्वे कहेला कारणोथी शुद्ध चारित्र तो पाळवाना नथी अने छतां चारित्रथी पतित थाय तो अनंता भवमां भ्रमण करवू पडे, कारण के कोई एक शख्स मांचा (खाटला) ऊपरथी पडी जाय तो तेने ओछु वागे-अल्प पीडा थाय, पण जो कोई पर्वतना शिखर ऊपरथी पडी जाय तो प्राणघातक दुःख सहन
श्रीगच्छाचार–पयन्ना-५५