________________
સૂ. ૧૨૪]
તુલનાત્મક દિગ્દર્શન
બાહ્ય તપ આભ્યતર તપની પુષ્ટિમાં કામ આવે એવું અને એ સાચી સમજણપૂર્વકનુ હાવું જોઇએ.
૫૪
કની નિરાથે કરાતુ તપ જૈન દર્શનને માન્ય છે. કાઇ સાંસારિક હેતુ પાર પાડવા માટે ઉપવાસાદિ કરાય તે જૈન મતે ઇષ્ટ નથી. એવા તપથી લૌકિક સુખસાહ્યબી ભલે મળે—અભ્યુદય સધાય પરંતુ એ મેક્ષ મેળવવામાં સાધક તે શુ પણ ખાધક નીવડવાના ઘણા સંભવ રહે છે.
જે તપ કરવાથી મન દુષ્ટ વિચારના વમળમાં સપડાય અને ઇન્દ્રિયાને હાનિ પહોંચે તે કરવાની જૈન દર્શન મનાઈ કરે છે.
(૧૨૧) કનુ જીવથી ક્રમે ક્રમે છૂટા પડવું તે * નિરા છે.
( ૧૨૨ ) ના એ રીતે થાય છેઃ કર્મોના ફળના વેદનથી અને તપથી.
કર્મનું ફળ ભાગવ્યા પહેલાં પણ એ કને ઉચિત તપશ્ચર્યાના બળે આત્માથી છૂટું પાડી શકાય છે.
( ૧૨૩) નિરાના બે પ્રકાર છે: આકામ અને સકામ
(૧૨૪) પરમાત્માના બે પ્રકાર છે; જીવન્મુક્ત અને દેહમુક્ત.
૧ મનુષ્ય અહિયાં જ બ્રહ્મને મેળવે છે એમ કંઠ (૨-૩-૧૪) નામના ઉપનિષમાં કહ્યું છે તે જીવન્મુક્તનું ઘોતન કરે છે.
