________________
આત્મવાદ :
મહારાજે કહ્યું-હમણાં જ.” પછી રાજા ને મંત્રી ઉચિત આસને બેઠા.
એ પ્રમાણે કુશલ ચિત્ર મંત્રી શ્રી કેશિમહારાજ સાથે પ્રદેશી રાજાને સમાગમ યુક્તિથી કરાવી આપ્યા.
(૨) રાજા પ્રદેશનું નાસ્તિક રીતિનું કથન
શ્રી કેશિગણધર મહારાજ પાસે બેઠા પછી પ્રદેશી રાજા ઉદ્ધતાઈથી કહેવા લાગ્યા–
હે આચાર્ય! તે કઈ કઈ જાતની ધૂર્ત વિદ્યાઓનો અભ્યાસ કર્યો છે કે જેથી આ ભેળા લોકોને ભરમાવે છે ? વળી તારું મુખારવિન્દ જોતાં તું કઈ રાજપુત્ર છે એમ લાગે છે, તે આ ભેગ ભેગવવાના ખરા સમયમાં આ બધું પાખંડ શું આદર્યું છે? અરાિમાન મવેત્ સાધુ: (બળહીન બાવા બને) માટે છે. આ બધું ને ચાલ મારે માંડલિક રાજા થઈ જા. આ ઉત્તમ જાતિના મારા અશ્વ પર સવાર થઈ જા, મારા દેશને તારી ઈચ્છા મુજબ ભેગવ ને જન્મને સાર્થક કર. ફેગટ તપ-જપનાં કષ્ટો કરવાથી શું? કદાચ તને એમ હોય કે આ કષ્ટ ક્રિયાકાંડો કરવાથી આત્માનું કલ્યાણ થાય, આત્માને ઉદ્ધાર થાય; પણ તે તારે નર્યો ભ્રમ છે. તેને કેઈએ સમજાવ્યું હોય તો તને છેતર્યો છે; કારણ કે-આત્મા નામની આ વિશ્વમાં કઈ વસ્તુ છે જ નહિં તે તેના ઉદ્ધારની વાત શી ? તેને માટે કાંઈપણ કરવું એ વાંઝણીને છોકરો ઉત્પન્ન કરવા માટે મહેનત કરવા જેવું છે.” આત્મા નથી” એ સમ્બન્ધમાં પ્રદેશનું મંડન“વળી હે આચાર્ય ! “આત્મા નથી” એમ જે હું કહું છું
-
