________________
પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી આત્માની સિદ્ધિ:
: ૪૧ :
છે, માટે ચાલતા વ્યવહારાને અખડિત રાખવા માટે આત્મા વગેરે માનવામાં ગૌરવ જેવુ. કાંઈ છે જ નહિ.. વ્યવહારની અવ્યવસ્થા કરતાં તેની વ્યવસ્થા માટે માનવામાં આવતી યુક્તિસિદ્ધ વસ્તુઓ સ્વીકાર્યું જ છે.
બીજી કેટલીક વિશિષ્ટ વ્યક્તિને પૂર્વાનુભૂત સ્થળ વગેરે જોવાથી પૂર્વજન્મના સ્મરણ થાય છે, જેને શાસ્ત્રીય ભાષામાં જાતિસ્મરણ જ્ઞાન કહેવામાં આવે છે. જાતિસ્મરણથી આ જન્મમાં નહિ' અનુભવેલ અને નહિ જોયેલ હકીકતા તેઓ કહે છે. લેાકેા આશ્ચર્ય પામે છે ને તપાસ કરતાં સર્વ સત્ય નીકળે છે. જો પૂર્વ જન્મ-ત્યાં સંસ્કાર ગ્રહણ કરનાર નિયત-ચૈતન્યવાળા પદાર્થ ન હોય તે આ સવ કઈ રીતે સંગત થાય ? માટે આત્મા છે ને તેથી સર્વ વ્યવસ્થા ચાલે છે.
ચા—જાતિસ્મરણ વગેરે મિથ્યા છે.
તમે પૂર્વજન્મનું સ્મરણ થાય છે માટે આત્મા માનવા જોઇએ એમ જે કહેા છે તે અમારી માન્યતા પ્રમાણે માની શકાય નહિ. અમે તા કહીએ છીએ કે એક આંધળા માણસ ગેાખલામાં ઘણા પત્થર ક્કે તેમાં ઘણાખરા તેા નીચે જ પડે ને કોઈ એક પત્થર ગાખમાં પડી જાય, તેથી તે કંઈ દેખતા છે એમ કહી શકાય નહિ' એ જ પ્રમાણે કેટલીએક
વ્યક્તિએ પેાતાનુ માહાત્મ્ય વધારવા માટે મને પૂર્વજન્મનુ જ્ઞાન થયુ છે એમ કહે છે. તેમાં કોઇ એક વ્યક્તિની કેટલીક હકીકતા મળતી આવે તેથી પૂર્વજન્મ, આત્મા વગેરે છે એમ માની શકાય નહિ, માટે અનુમાનથી સિદ્ધ થતા આત્મા ખરી રીતે તેા અસિદ્ધ જ છે. આત્મા પ્રત્યક્ષથી મનાતા હાય તે દર્શાવે. સ્યા—પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી આત્માની સિદ્ધિ
આ વસ્તુ મારી છે, એમ જે કહેવામાં આવે છે તેમાં તે વસ્તુ અને મારી છે એમ કહેનાર એ અન્ને જુદા હાય છે.
