________________
પંડિતજી જણાવે છે કે “પક્ષ શ્રતમુળવાળું નય. જ્ઞાન પણ પક્ષ છે,” પ્રથમ અમે જણાવી ગયા છિએ તેથી સ્પષ્ટ જણાશે કે જેને જે સર્વજ્ઞ અને સર્વદર્શી, પ્રત્યક્ષ, અનંત, નિરાબાધજ્ઞાનવાનું છે તેમના કહેલા વસ્તુ માત્ર ના અનંત-ધર્માત્મકપણાના અર્થોને અવિરૂદ્ધપણે જણાવનાર પિતાના નને યથાર્થ જાણે છે. માટે આ નયજ્ઞાન યથાર્થ પ્રમાણપેક્ષિત છે, અને તે નયજ્ઞાનજ યથાર્થ પ્રમાણમાં અવતરે છે, જે જ્ઞાન પ્રમાણપેક્ષિત નથી તે દુર્નય જ છે;
અંતમાં પંડિતજી પિતાના મતિકલ્પિત જ્ઞાનને પ્રમાણતા આપવા વિસંવાદી પણે જણાવે છે. “પ્રત્યક્ષ
અનુમાન અને આગમથી ઉત્પન્ન થયેલા જ્ઞાને મન સબંધી દ્વિવ્યાદિની અપેક્ષાને આશ્રય કરતા નથી.” ઉપર તેઓ જ જણાવે છે કે “ દ્રવ્યાદિની અપેક્ષા વડે વિશેષ બાધ ન થાય, ત્યાં સુધી બંધ માત્ર છે, અને વળી એજ સંદર્ભમાં અહીં—“મન સંબંધી દ્રવ્યાદિની અપેક્ષાને આશ્રય કરતા નથી” એમ જણાવે છે, ખરેખર આવા વિસંવાદી લખાણે લખીને તેઓએ પિતાની ઉપાધિઓને ઉપાધિમાં નાંખેલી છે,
ઉપસંહાર પંડિત શ્રી ઈશ્વરચંદ્રજી અને તેમના પૃષ્ટ–પષકો ! અહીં અમે જે લખ્યું છે, તે દ્વેષભાવથી નહીં પણ, નય
