________________
-
-
ઉપલી અદાલતો બીજા દૃષ્ટિકોણથી એ ન્યાયને ફેરવી નાખે છે. આમાં રમુજ નથી, શક્તિપણું પણ નથી, કિજી દેષ્ટિકોણને ભેદ છે. આનું નામ જ સ્યાદ્વાદ.
ચુકાદો કરવામાં જે જે તર્કણાઓને અવકાશ છે તેની નાનકડી યાદી નીચે આપું છું.
૧. એક બાપે મંદિરમાં પોતાના પુત્રને ઉદ્દેશીને કહ્યું કે તે ચાંડાલ છે, તેણે ઢેડો સાથે ભોજન કર્યું છે. આ સ્થિતિમાં પિતાએ પુત્રનું અપમાન કર્યું છે, એમ મનાય કે ન મનાય?
(૧) હા; કારણ કે "ચાંડાલ" શબ્દ અપમાનસૂચક છે. (૨) નહીં, કારણ કે "ચાંડાલ" એ એક હલકી ગાળ છે, અપમાનજનક નથી.
(૩) નહીં, કારણ કે, માબાપ મોટે ભાગે પોતાના સંતાનને '"ચાંડાલ" કહ્યા જ કરે છે.
સૂચના - ઓરિસા (બિહાર) ની અદાલતને બીજા નંબરવાળો ચુકાદો આપ્યો છે.
૨. એકકોળીએ પોતાનો ફેંસલો સાંભળ્યા બાદ પંચને ગાળો આપી. ત્યાં તેણે પંચનું અપમાન કરવાનો અપરાધ કર્યો એમ મનાય કે નહીં?
(૧) નહીં, કારણ કેચુકાદો આપ્યા બાદ પંચ ન્યાયાધીશની સ્થિતિમાં રહેતું નથી.
(૨) હા, કારણ કે, પંચે ફેંસલો સંભળાવી દીધો છે, પણ તેણે પંચની અદાલતને બરખાસ્ત કરી નથી, એટલે હજી તે ન્યાયાધીશની હાલતમાં છે. હજી તે ન્યાય આપી શકે છે.
સૂચના- અલાહાબાદ-પ્રયાગની અદાલતે બીજા નંબરવાળો ચુકાદો આપ્યો છે.
[
2
]
