________________
સામાન્યાશિક-વિશેષાર્થિક નય કેમ નહિ ?
૫૯
अण्णोणं पविसंता दिता ओगास अण्णमण्णस्स । मेलंता वि अ णिचं सगसगभावं न विजर्हति ॥ "
66
અર્થાત દ્રવ્યો અન્યાન્ય પ્રવેશતાં છતાં, અરસ્પરસ અવકાશ આપતાં છતાં, નિત્ય મળતાં છતાં, પાતપાતાના સ્વભાવ ત્યજતાં નથી.
અનેા ( દ્રવ્ય અને પ્રાયના ) સ્વભાવભેદ આગળ કહીશું, દ્રવ્ય અને પર્યાયના સ્વભાવમાં શું ફેર છે તે આગળ જણાવશું.
શંકા——દ્રવ્ય અને પર્યાયથી વ્યતિરિક્ત (ભિન્ન) એવા સામાન્ય અને વિરોષ છે, તેા તે સામાન્ય અને વિશેષના સામાન્યાર્થિ ક અને વિશેષાર્થિક એવા નય કેમ ન કહ્યા ?
સમાધાન—દ્રવ્ય અને પર્યાયથી ભિન્ન સામાન્યવિશેષ છે નહિ, અર્થાત એમાં જ એને અંતર્ભાવ છે, માટે. સામાન્ય—વિશેષ દ્રવ્ય-પર્યાયમાં કેવી રીતે અંતભૂત છે તે બતાવે છે. પ્રસ`ગેાપાત્ત સામાન્ય દેખાડે છે:—
સામાન્ય એ પ્રકારનું છે:—(૧) તિયક સામાન્ય અને (૨) ઊર્ધ્વતા સામાન્ય. તેમાં પહેલાંનું આ લક્ષણુ:— + प्रतिव्यक्ति तुल्या परिणतिस्तिर्यक् सामान्यं, यथा शबलशाबलेयपिंडेषु गोत्वमिति ।
અર્થાત્—જૂદી જૂદી વ્યક્તિમાં જે તુલ્ય પરિણિત છે, તે તેઓનું તિક્ સામાન્ય; જેમજૂદા જૂદાં શંખલ શાબàય (ગાય આદિ) ના સમૂહમાં તેની તુલ્યે પરિણ
