________________
શ્વેતાંબર કે દિગંબર ?”
(૩૭.
નહોતું તો ત્યાં આગળ “યથા ૫'' પદ નથી કહ્યું. આ બધા હેતુઓ જોતા નિશ્ચિત થાય છે કે આગળ ભાવના વિષયક સૂત્રો આચાર્યશ્રીના રચેલા નહીં પણ દિગંબરોએ જ ઘુસાડી દીધાં છે. જો ભાવનાઓના સુત્રો દિગંબરોનાં ઘુસાડેલાં ન હોત તો આ સૂત્રોમાં દરેક જગ્યાએ “પંચ પં” શબ્દ કયાંથી ઘુસી ગયો હોત? કેમકે આચાર્યજીએ તો દેશવિરતિના અતિચારના સુત્રોમાં પાંચ પાંચ અતિચાર ગણાવ્યા છે પણ કોઈ પણ સૂત્રમાં “વં પંઘ” એમ કહ્યું નથી. જયારે “i a વં' એવું વીણા વચન કહીને વ્યાપ્તિ દર્શાવી દીધી તો પછી દરેક જગ્યાએ સૂત્ર સુત્ર પર “પંર પંવ'' કહેતા રહેવું આ વાતને એક સાધારણ વિદ્વાનું પણ યોગ્ય નથી સમજતો. તો પછી આચાર્યશ્રીજી જેવા અદ્વિતીય વિદ્વાનું અને સંગ્રહકારને એમ કરવું કેવી રીતે વ્યાજબી હોઈ શકે? આમાં પણ સૂત્રકારે “નિક્ષેપUT' શબ્દ સમિતિના અધિકારમાં લીધો છે અને અહીં નિક્ષેપUT' એવો ગુરૂતાયુકત શબ્દ મૂકી દીધો - તે સંગ્રહકાર માટે કેવી રીતે યોગ્ય ગણાય? એ જ રીતે | ““મનોજ તાન્ન પનાનિ'' એવો લઘુનિર્દેશ શક્ય હોવા છતાં પણ
યાનો િતપનમો નનાનિ” એવું દીર્ઘ બનાવવું પણ ઘટિત નહોતું. એ સિવાય બીજા મહાવ્રતની ભાવનાઓમાં પણ ભય શબ્દ મૂકીને “શ્નોત્તમયર્દચિ'' એનો લધુ નિર્દેશ સુગમ અને પ્રસિદ્ધિવાળો હોઈ શકે તેને છોડીને “શોઘ નો ધીરુત્વ ટીચ'' આવો ગુરૂતાયુક્ત વાંકો નિર્દેશ કયો બુદ્ધિમાનું ગ્રહણ કરશે? સાથે સાથે જ ““પ્રત્યારથી ના નવી વીમાષUTT” આવો લઘુનિર્દેશ હોવા છતાં પ્રત્યારણ્યાના નવી વી મા૫ ર” એવા ગુરૂતાયુકત અને નિરર્થક વાક્ય ભેદયુકત કહેવું તે સંગ્રહકારને કલંક્તિ કરવા બરાબર જ છે. ત્રીજા મહાવ્રતની ભાવનામાં તો દિગંબરોએ કોઈ ઓર જ રંગ જમાવ્યો છે. ત્રીજું મહાવ્રત સત્તા વિરમ'' એટલે કે વગર આપેલી વસ્તુ નહીં લેવાનું વ્રત છે અને ભાવના પણ આ વ્રતની એવી જ હોવી જોઈએ કે જેનાથી તે વ્રતની રક્ષા થઈ શકે. કિંતુ આ લોકોએ તો “શૂન્યા IT વિમોવતા વાસ પરોપરોઘારા ચશુદ્ધિ સધમવિસંવાદીઃ પંવ'' આવું કહીને અદત્તાદાન વિરમણની ભાવના દર્શાવવાની વાંછા રાખી છે ! પરન્તુ બુદ્ધિમાનું મનુષ્ય આ સૂત્ર જોઇને નિ:સંદેહ કહી શકે છે કે આ રચના ન તો તત્ત્વાર્થકાર મહારાજની જ છે અને ન અદત્તાદાન વિરમણની ભાવનાને દર્શાવનારી છે. અહી ગુરૂલઘુનો વિષય તો દૂર રહ્યો. કિંતુ શૂન્યા ગારમાં રહેવું એ બ્રહ્મચર્યના રક્ષણ માટે છે અથવા પરિગ્રહવિરતિ માટે છે કે