________________
૧૬૨
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૮ સૂત્ર-૨૬ ટીકાવતરણિતાર્થ– સર્વ ચૈતન્ ઇત્યાદિ ગ્રંથ આગળના સૂત્રની સાથે સંબંધ જોડવા માટે છે. “સર્વFતિ, ઉત્તરપ્રકૃતિઓથી સહિત જ્ઞાનાવરણથી પ્રારંભી અંતરાય સુધીનું સઘળું પૌદ્ગલિકકર્મ પુણ્ય અને પાપ એમ બે પ્રકારનું છે. શુભકર્મ પુણ્ય છે અને અશુભકર્મ પાપ છે. બે પ્રકારના કર્મમાં પ્રશસ્ત હોવાથી શુભ જ કહેવાય છે. જે શેષ(બાકીનું) છે તે પાપ છે એમ અર્થથી કહેવાય છે, અર્થાત્ શેષ પાપ છે એમ શબ્દથી કહેવાની જરૂર રહેતી નથી, અર્થથી જ એ સિદ્ધ થઈ જાય છે. આથી સૂત્ર આ છે–
પુણ્યપ્રકૃતિઓનો નિર્દેશसद्वेद्यसम्यक्त्वहास्यरतिपुरुषवेदशुभायुर्नामगोत्राणि
પુષમ્ ૮-રદા સૂત્રાર્થ– સતાવેદનીય, સમ્યકત્વમોહનીય, હાસ્ય, રતિ, પુરુષવેદ, શુભઆયુષ્ય, શુભનામ અને શુભગોત્ર એ પુણ્ય છે–પુણ્યપ્રકૃતિઓ છે. (૮-ર૬).
भाष्यं- सद्वेद्यं भूतव्रत्यनुकम्पादिहेतुकम्, सम्यक्त्ववेदनीयं केवलिश्रुतादीनां वर्णवादादिहेतुकम्, हास्यवेदनीयं रतिवेदनीयं पुरुषवेदनीयं, शुभमायुष्कं मानुषं दैवं च, शुभनाम गतिनामादीनां, शुभं गोत्रमुच्चैर्गोत्रमित्यर्थः । इत्येतदष्टविधं कर्म पुण्यम्, अतोऽन्यत्पापम् ॥८-२६॥ इति तत्त्वार्थाधिगमसूत्रे स्वोपज्ञभाष्यसमेतेऽष्टमोऽध्यायः समाप्तः ॥८॥
ભાષ્યાર્થ– ભૂતઅનુકંપા અને વ્રતીઅનુકંપા આદિ જેનું કારણ છે તે સાતાવેદનીય, કેવળી-શ્રુત આદિનો વર્ણવાદ વગેરે જેનું કારણ છે તે સમ્યક્ત્વમોહનીય, હાસ્યવેદનીય, રતિવેદનીય, પુરુષવેદનીય, મનુષ્યનું અને દેવનું શુભ આયુષ્ય, ગતિનામ આદિ શુભનામ, શુભગોત્ર= ઉચ્ચગોત્ર આ આઠ પ્રકારનું કર્મ પુણ્યરૂપ છે, આનાથી બીજું પાપરૂપ છે. (૮-૨૬)
