________________
૮૦ શ્રી તત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૮
૧૨ પરાઘાત– પરના ત્રાસને અને પ્રતિઘાત વગેરેને ઉત્પન્ન કરે તે પરાઘાતનામ છે.
આતપ– આપના સામર્થ્યને ઉત્પન્ન કરે તે આતપનામ છે. ઉદ્યોત– પ્રકાશના સામર્થ્યને ઉત્પન્ન કરે તે ઉદ્યોતનામ છે. ઉચ્છવાસ– પ્રાણાપાનરૂપ પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરવાનું સામર્થ્ય ઉત્પન્ન કરનાર ઉચ્છવાસનામ છે.
વિહાયોગતિ–લબ્ધિ અને શિક્ષદ્ધિ જેનું કારણ છે તેવા આકાશગમનનું જનક વિહાયોગતિનામ છે. પ્રત્યેકશરીર- અલગ શરીર બનાવનાર પ્રત્યેકશરીરનામ છે.
સાધારણશરીર– અનેક જીવોનું સાધારણશરીર બનાવનાર સાધારણશરીરનામ છે. ત્રસ– ત્રસભાવને બનાવનાર ત્રસનામ છે. સ્થાવર- સ્થાવરભાવને બનાવનાર સ્થાવરનામ છે. સુભગ-દુર્ભગ– સૌભાગ્યને બનાવનાર સુભગનામ છે. દૌર્ભાગ્યને બનાવનાર દુર્ભગનામ છે.
સુસ્વર-દુઃસ્વર- સુસ્વરપણાને બનાવનાર સુસ્વરનામ છે. દુઃસ્વરપણાને બનાવનાર દુઃસ્વરનામ છે.
શુભ-અશુભ- શુભભાવથી ઉત્પન્ન થયેલી શોભાને અને માંગલ્યને બનાવનાર શુભનામ છે તેનાથી વિપરીતને બનાવનાર અશુભનામ છે.
સૂફમ-બાદર- સૂક્ષ્મશરીરને બનાવનાર સૂક્ષ્મનામ છે. બાદરશરીરને બનાવનાર બાદરનામ છે.
પર્યાતિ પર્યાપ્તિ પાંચ પ્રકારની છે. તે આ પ્રમાણે- આહારપર્યાપ્તિ, શરીરપર્યાપ્તિ, ઈન્દ્રિય પર્યાપ્તિ, પ્રાણાપાનપર્યાપ્તિ અને ભાષાપર્યાપ્તિ. પર્યાપ્તિ એટલે આત્માની ક્રિયાની સંપૂર્ણ સમાપ્તિ.
શરીર, ઇન્દ્રિય, ભાષા, મન, પ્રાણાપાનને યોગ્ય દલિક દ્રવ્યોને ગ્રહણ કરવાની ક્રિયાની સંપૂર્ણ સમાપ્તિ તે આહારપર્યાતિ. ૧. નિર્વર્તક શબ્દના સિદ્ધ કરવું, તૈયાર કરવું, બનાવવું, ઉત્પન્ન કરવું, સમાપ્ત કરવું વગેરે અર્થો છે.
