________________
સૂત્ર-૧ શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૩
૧૯ અહીં “તામા” ફત્યાદિ, પહેલી પૃથ્વી જાડાઇથી ૧ લાખ ૮૦ હજાર યોજન છે. બાકીની બીજી વગેરે અનુક્રમે ૧ લાખ ૩૨ હજાર યોજન, ૧ લાખ ૨૮ હજાર યોજન, ૧ લાખ ૨૦ હજાર યોજન, ૧ લાખ ૧૮ હજાર યોજન, ૧ લાખ ૧૬ હજાર યોજન, ૧ લાખ ૮ હજાર યોજન છે.
ધર્મા રત્નપ્રભા | ૧,૮૦,૦૦૦યોજન |૧ રાજ | ૧૩ ૩૦ લાખ | વંશા | શર્કરા પ્રભા | ૧,૩૨,૦૦૦યોજન | રા રાજ | ૧૧ | ૨૫ લાખ શેલા વાલુકાપ્રભા | ૧,૨૮,૦૦૦યોજન |૪ રાજ | ૯ | ૧૫ લાખ અંજના પંકપ્રભા | ૧,૨૦,૦૦૦યોજન | રાજ | ૭ | ૧૦ લાખ રિષ્ઠા ધૂમપ્રભા | ૧,૧૮,000 યોજન |૬ રાજ | ૫ | ૩ લાખ મઘા તમપ્રભા | ૧,૧૬,000 યોજન દા રાજ | ૩ | ૯૯,૯૯૫ માઘવી તમતમપ્રભા ૧,૦૮,૦૦૦યોજન ૭ રાજ | ૧ | ૫
હવે સર્વ પૃથ્વીઓની નીચે રહેલા ઘનોદધિ આદિનો નિર્દેશ કરે છે– સર્વ ઘનોદધિઓ ૨૦ હજાર યોજન પ્રમાણ છે. એની નીચે રહેલા ઘનવાત અને તનુવાત અસંખ્યાત હજાર યોજન પ્રમાણ છે. (ઘનવાતથી તનુવાતમાં અસંખ્યાતનું પ્રમાણ અધિક છે.) ઘનવાતવલય પૃથ્વીના અંતે મધ્યભાગમાં સાડા ચાર યોજનથી આરંભી દરેક પૃથ્વીમાં એક ગાઉ વધે છે, અર્થાત્ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના અંતે મધ્યભાગમાં ઘનવાતવલય સાડા ચાર યોજન છે. ત્યાર બાદ દરેક પૃથ્વીમાં એક ગાઉ વધે છે.
તનુવાત વલય પૃથ્વીના અંતે છ ગાઉથી આરંભી દરેક પૃથ્વીમાં ૧/૩ ગાઉ વધે છે. આ વૃદ્ધિ મધ્યભાગમાં જ છે. કારણ કે પ્રદેશની હાનિ( ક્રમશઃ પ્રમાણની હાનિ) થતી હોવાથી અંત ભાગમાં ઘનવાત અને તનુવાત પણ પાતળા થાય છે.
