________________
૧૦૪
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૩
સૂત્ર-૧૧
અને બંને બાજુ બગીચા છે. એ બગીચાઓમાં રહેલા ક્રીડાપર્વતો (=ક્રીડા કરવાના નાના નાના પર્વતો) ઉપર કદલીગૃહોમાં અને વાવ વગેરેમાં વ્યંતર દેવો ક્રીડા કરે છે.
ગુફાઓ—વૈતાઢ્ય પર્વતમાં પૂર્વ તરફ ખંડપ્રપાતા અને પશ્ચિમ તરફ મિસ્રા નામની ગુફા છે. આ ગુફાઓ સદા અંધકારમય હોય છે. પ્રત્યેક ગુફા ૮ યોજન ઊંચી, ૧૨ યોજન પહોળી અને ૫૦ યોજન લાંબી છે.
ઋષભ કૂટ– હિમવંત પર્વતની નજીકમાં દક્ષિણ દિશામાં ગંગા અને સિંધુની વચ્ચે ઋષભ ફૂટ નામે પર્વત છે. એના ઉપર ઋષભ નામના મહર્ષિક દેવનો વાસ છે.
૧૪ મહા નદીઓ + ૩૨ વિજયની ૬૪ નદીઓ અને ૧૨ અંતર નદીઓ = ૯૦ નદીઓ
(૧) ગંગા નદી ગંગા નદી લઘુહિમવંત પર્વતના પદ્મદ્રહમાંથી પૂર્વ તરફ નીકળી ભરતક્ષેત્રમાં પૂર્વ દિશામાં ચાલી પોતાના ૧૪ હજા૨ નદીઓના પરિવાર સાથે પૂર્વ લવણ સમુદ્રમાં મળે છે.
(૨) સિંધુ નદી– સિંધુ નદી લઘુહિમવંત પર્વતના પદ્મદ્રહમાંથી પશ્ચિમ તરફ નીકળી ભરતક્ષેત્રમાં પશ્ચિમ દિશામાં ચાલી પોતાના ૧૪ હજાર નદીઓના પરિવાર સાથે પશ્ચિમ લવણ સમુદ્રમાં મળે છે. (૩) રોહિતાંશા નદી રોહિતાંશા નદી લઘુહિમવંત પર્વતના પદ્મ દ્રહમાંથી ઉત્તર તરફ નીકળી હિમવંત ક્ષેત્રમાં પશ્ચિમ દિશામાં ચાલી પોતાના ૨૮ હજા૨ નદીઓના પરિવાર સાથે પશ્ચિમ લવણ સમુદ્રમાં મળે છે.
(૪) રોહિતા નદી– રોહિતા નદી મહાહિમવંત પર્વતના મહાપદ્મ દ્રહમાંથી દક્ષિણ તરફ નીકળી હિમવંત ક્ષેત્રમાં પૂર્વ દિશામાં ચાલી પોતાના ૨૮ હજા૨ નદીઓના પરિવાર સાથે પૂર્વ લવણ સમુદ્રમાં મળે છે.
