________________
૧૬
ललितविस्तश नाग-3
ललितविस्तरा :
अत एवेष्टभावबाधकृदेतत्, तथेच्छाया एव तद्विजभूतत्वात्, तत्प्रधानतयेतरत्रोपसर्जनबुद्धिभावात्। अतत्त्वदर्शनमेतत्, महदपायसाधनम्, अविशेषज्ञता हि गर्हिता, पृथग्जनानामपि सिद्धमेतत्, योगिबुद्धिगम्योऽयं व्यवहारः, सार्थकानर्थकचिन्तायां तु भाज्यमेतत्, चतुर्थ भाषारूपत्वात्।
तदुक्तं, 'भासा असच्चमोसा णवरं भत्तीए भासिया एसा । न हु खीणपेज्जदोसा देंति समाहिं च बोहिं च ।।१।। तप्पत्थणाए तहवि य, ण मुसावाओवि एत्थ विण्णेओ । तप्पणिहाणाओ च्चिय तग्गुणओ हंदि फलभावा ।।२।। चिन्तामणिरयणादिहिं जहा उ भव्वा समीहियं वत्युं । पावंति तह जिणेहिं तेसिं रागादभावेऽवि ।।३।। वत्थुसहावो एसो अउव्वचिन्तामणी महाभागो । थोऊणं तित्थयरे पाविज्जइ बोहिलाभो त्ति ।।४।। भत्तीए जिणवराणं खिज्जन्ती पुव्वसंचिया कम्मा । गुणपगरिसबहुमाणो कम्मवणदवाणलो जेण ।।५।।'
एतदुक्तं भवति, -यद्यपि ते भगवन्तो वीतरागत्वादारोग्यादि न प्रयच्छन्त, तथाप्येवंविधवाक्प्रयोगतः प्रवचनाराधनतया सन्मार्गवर्तिनो महासत्त्वस्य तत्सत्तानिबन्धनमेव तदुपजायत इति गाथार्थः।।६।। ललितविस्तरार्थ :
આથી જ=ઋદ્ધિ આદિના અભિવંગથી ધર્મની પ્રાર્થનાનું મોહપણું હોવાથી જ, ઈષ્ટ ભાવનાબાપને કરનારું આ=પ્રકૃત નિદાન છે=હું તીર્થકર થાઉં એ પ્રકારનું નિદાન છે; કેમ કે તે પ્રકારની ઈચ્છાનું જ=ઋદ્ધિ આદિની ઈચ્છાનું જ, તદ્ વિનભૂતપણું છે તીર્થકરd આદિની પ્રાપ્તિમાં વિજ્ઞભૂતપણું છે. કેમ તે પ્રકારની ઇચ્છા વિનભૂત છે? તેમાં હેતુ કહે છે –
तेना प्रधानपelet=दिन प्रधानपeuel, Dai=धर्ममा, oilegदिनोलापछे, मा=ud નિદાન, અતત્વનું દર્શન છે, મોટા અપાયનું સાધન છે, કિજે કારણથી, અવિશેષજ્ઞતા ગહિત છે, પૃથર્ જનોને પણ સામાન્ય જનોને પણ, આ અવિશેષજ્ઞતાનું ગહણ, સિદ્ધ છે, આ વ્યવહાર=ઋદ્ધિના અભિન્કંગથી ધર્મની પ્રાર્થનામાં અવિશેષજ્ઞતારૂપ વ્યવહાર, યોગીબુદ્ધિગમ્ય છે, વળી, સાર્થક-અનર્થક ચિંતામાં આ ભાજ્ય છે=મોક્ષ માટે આરોગ્ય બોધિલાભપૂર્વક ઉત્તમ
