Page Text
________________
CG
લલિતવિસ્તરા ભાગ-૩ उपयोगशुद्धेः चैतन्यवृत्तेर्निर्मलीभावात्, एतदेव भावयति- शुद्धभावोपात्तं शुद्धः-अधिकृतकायोत्सर्गध्यानादिरूपो भावः, तदुपात्तं कर्म सद्वेद्यादि, अवन्ध्यम्=अवश्यं शुद्धभावफलदायि, कथमित्याह-सुवर्णघटायुदाहरणेन यथा सुवर्णघटो भङ्गेऽपि सुवर्णफल एव, 'आदि'शब्दाद् रूप्यघटादिपरिग्रहः, तथा प्रकृतकापीति, यद्यैवं ततः किम् ? इत्याह- एतदुदयतः शुद्धभावोपात्तकर्मोदयतः, विद्याजन्म विवेकोत्पत्तिलक्षणं, कुत इत्याह- कारणानुरूपत्वेन कारणस्वरूपानुविधायी हि कार्यस्वभावः, ततः कथमिव शुद्धभावोपात्तं कर्म न शुद्धभावहेतुः स्यात्?
अस्यैव हेतोः सिद्ध्यर्थमाहयुक्त्यागमसिद्धं युक्तिः-अन्वयव्यतिरेकविमर्शरूपा, आगमश्च 'जं जं समयं जीवो, आविस्सइ जेण जेण भावेण' इत्यादिरूपः, ताभ्यां सिद्धं-प्रतिष्ठितम्, एतत् कारणानुरूपत्वं कार्यस्य, सिद्ध्यतु नामेदमन्यकार्येषु, प्रकृते न सेत्स्यतीत्याह- तल्लक्षणानुपाति च=युक्त्यागमसिद्धकारणानुरूपकार्यलक्षणानुपाति च विद्याजन्म, कुत इत्याह- 'इति वचनादिति वक्ष्यमाणेन संबन्धः, वचनमेव दर्शयति- वर्चागृहेत्यादिश्लोकपञ्चकं, सुगमशब्दार्थं च, नवरम्, 'इतरस्मिन्निवेतरः' इति यथा इतरस्मिन् संसारमार्गे, इतरो मोहविषेणाग्रस्तो विवेकी, नित्यमखेदितो न याति; तथा शैवे मार्गे मोहविषग्रस्तो न याति; खेदितस्तु कोऽपि कथञ्चिद् द्रव्यत उभयत्रापि यातीति भावः, अभिप्रायः पुनरयम्, अनुरूपकारणप्रभवे हि विद्याजन्मनि विषयवैराग्यक्रियाज्ञानात्मके योगे सातत्यप्रवृत्तिलक्षणं च शिवमार्गगमनं तत्फलमुपपद्यते नान्यथेति ।
॥ इति श्री मुनिचंद्रसूरिकृतायां ललितविस्तरापंजिकायामर्हच्चैत्यदंडकः समाप्तः ।। लिडार्थ :___ 'एतद्विधे'त्यादि ..... नान्यथेति ।। एतद्विधेत्यादि ललितविस्तरातुं प्रती छ, मा=falalue ध्येय ધ્યાન, વિધાજન્મનું બીજ છે=વિવેકની ઉત્પત્તિનું કારણ છે દેહવર્તી આત્મા હોવા છતાં દેહથી ભિન્ન એવા આત્માના અસંશ્લેષરૂપ પારમાર્થિક સંવેદનની ઉત્પત્તિનું કારણ છે, તે શાસ્ત્રસિદ્ધ પરમેશ્વર છે–પરમેશ્વરપ્રણીત છે, હેતુને કહે છે=વિદ્યાજન્મનું બીજ એવું પ્રતિવિશિષ્ટ ધ્યેયનું ધ્યાન પરમેશ્વરપ્રણીત કેમ છે? તેમાં હેતુને કહે છે – આનાથી=પ્રતિવિશિષ્ટ ધ્યેયના ધ્યાનથી, આ રીતે જ=વિદ્યાજન્મને અનુરૂપ પ્રકારથી જ, ઉપયોગની શુદ્ધિ હોવાથી=ચેતવ્યવૃતિનો નિર્મલીભાવ હોવાથી, પરમેશ્વરપ્રણીત છે, આને જ ભાવન કરે છે–પ્રતિવિશિષ્ટ ધ્યાનથી વિધાજન્મને અનુરૂપ ઉપયોગની શુદ્ધિ થાય છે એને જ સ્પષ્ટ કરે છે – શુદ્ધભાવથી ઉપાત કર્મ=અધિકૃત કાયોત્સર્ગમાં વર્તતા ધ્યાનાદિ રૂપ શુદ્ધભાવ તેનાથી બંધાયેલું શાતા વેદનીય આદિ કર્મ, અવંધ્ય=અવશ્ય શુદ્ધભાવના ને દેનાર છે, કેવી રીતે કેવી રીતે શુદ્ધફલને આપનાર છે? એથી કહે છે – સુવર્ણ ઘટ આદિના ઉદાહરણથી=જે પ્રમાણે સોનાનો ઘડો ભંગ થયે છતે પણ સોનાના ફલવાળો જ છે તેમ શુદ્ધભાવથી બંધાયેલું કર્મ સુવર્ણતુલ્ય શુદ્ધભાવના ફલને દેનારું છે, આદિ શબ્દથી ચાંદીના ઘડા આદિનું ગ્રહણ છે, તે પ્રમાણે
| SR No. | 022465 |
| Book Title | Lalit Vistara Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravinchandra K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 292 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 27 MB |