________________
૧૪
સૂત્રઃ
નિશાળ નાવવાનું ।।૨૭।।
સૂત્રાર્થ :
જીતનારા, જિતાવનારા એવા ભગવાનને નમસ્કાર થાઓ. ||૭||
:
લલિતવિસ્તરા ભાગ-૨
લલિતવિસ્તરા
तत्र रागद्वेषकषायेन्द्रियपरीषहोपसर्गघातिकर्म्मजेतृत्वाज्जिनाः, न खल्वेषामसतां जय:, असत्त्वादेव हि सकलव्यवहारगोचरातीतत्वेन जयविषयताऽयोगात्, भ्रान्तिमात्रकल्पनाऽप्येषामसङ्गतैव, निमित्तमन्तरेण भ्रान्तेरयोगात्।
લલિતવિસ્તરાર્થ :
ત્યાં=જિણાણું જાવયાણં પદમાં, રાગ-દ્વેષ-કષાય-ઇન્દ્રિય-પરીષહ-ઉપસર્ગ-ઘાતિકર્મનું જીતવાપણું હોવાથી જિનો છે, ખરેખર ! અસત્ એવા આમનો જય નથી; કેમ કે અસત્ત્વ હોવાને કારણે જ સકલ વ્યવહારનું ગોચરાતીતપણું હોવાથી જયની વિષયતાનો અયોગ છે, આમની=રાગ-દ્વેષાદિની ભ્રાંતિમાત્રની કલ્પના પણ અસંગત જ છે; કેમ કે નિમિત્ત વગર ભ્રાંતિનો અયોગ છે.
પંજિકા ઃ
‘ને'ત્યાવિ, ન તુ=નેવ, પાં=રાવીનામ્, અક્ષતામ્=વિદ્યમાનાનાં, ખયો=નિગ્રહઃ, જૈત ફાદअसत्त्वादेव=अविद्यमानत्वादेव, हि स्फुटं, सकलव्यवहारगोचरातीतत्वेन = निग्रहादिनिखिललोकव्यवहारयोग्यतापेतत्वेन वान्ध्येयादिवत्, जयविषयताऽयोगात् = जयक्रियां प्रति विषयभावायोगात्, अभ्युच्चयमाहभ्रान्तिमात्रकल्पनापि='भ्रान्तिमात्रमसदविद्यमान 'मितिवचनात्, न केवलं जय इति 'अपि' शब्दार्थः, एषां - રાજાવીનામ્, અસાતવ=પ્રયટમાના (વ), જૈત ત્યા૪- નિમિત્તે નીવાર્તૃથવાર્યરૂપમ્, ગન્તરેળ=વિના, भ्रान्तेरयोगात् ।
પંજિકાર્ય ઃ
‘ને‘ત્યાવિ... પ્રાન્તેરથોત્ ।। નેત્યાદિ લલિતવિસ્તરાનું પ્રતીક છે, અસદ્ એવા આમનો=અવિધમાન એવા રાગાદિનો, જય=નિગ્રહ, નથી જ.
કેમ અસ ્ એવા પણ રાગાદિનો જય નથી ? એમાં હેતુ કહે છે
અસત્ત્વ હોવાથી જ=અવિદ્યમાનપણું હોવાથી જ, =િસ્પષ્ટ, સકલ વ્યવહારનું ગોચરાતીતપણું હોવાને કારણે=નિગ્રહ-અનુગ્રહાદિ સંપૂર્ણ લોકવ્યવહારની યોગ્યતાથી રહિતપણું હોવાને કારણે, વંધ્યાપુત્રાદિની જેમ જયવિષયતાનો અયોગ છે=જયની ક્રિયા પ્રત્યે વિષયભાવનો અયોગ છે.
=
