________________
ભાવાર્થ–ગુણ અને પર્યાયનું જે સ્થાનક છે તે જે મા ષ્ણસને ત્રણે કાળને વિષે એકપણે રહે છે તેને સ્વજાતી દ્રવ્ય કહેવાય છે. જેના વચમાં ભેદ ભાવ હેય નહિ, માટે જીને
ધરે ભગવાનની દ્રવ્યાર્થીઓનયવાળી વાણી સ્નેહપૂર્વક મનને વિષે ધારણ કરીએ. (૧)
વિવેચન-જે દ્રવ્ય ગુણ અને પર્યાયનું સ્થાનક છે અને જે અતીત, અનાગત અને વર્તમાન એ ત્રણે કાળને વિષે એકજ સ્વરૂપમાં રહે પરંતુ પર્યાયમાં જેમ ફેરફાર થાય છે તેમ તે પિતે પિતાના સ્વસ્વભાવ મુકી પરભાવ પાણું અંગીકાર ન કરે તેવા પ્રકારના દ્રવ્યને નિજ જાતી એટલે વવભાવરૂપ દ્રવ્ય કહેવાય છે. જેવી રીતે જ્ઞાનેદિક ગુણ પર્યાયનું ભાજન જીવ દ્રવ્ય ગણાય, રૂપાદિક ગુણ પર્યાયનું સ્થાન પુદ્ગલ દ્રવ્ય ગણાય, ઘટાદિ ગુણ પર્યાયનું ભાજન માટી દ્રવ્ય ગણુય એ પ્રમાણે જેજે ગુણ પર્યાયના સ્થાનક રૂપ દ્રવ્ય છે તે ત્રણે કાળ ને વિષે જે એક રૂપે રહેતે તે નિજ જાતિરૂપ દ્રવ્ય કહેવાય તેમાં કઈ જાતને અંતર રહી શક્તા નથી. માટે જીનેશ્વર મહારાજે જે વચને કહેલા છે તેના પર શ્રદ્ધા રાખવી. (૧)
