________________
૧૪૫
- સંબંધ વાચક છે. તથા વસ્ત્રાઆદિ હું છું એમ ઉપચારથી માનેલું છે, સંબંધ અને સંબંધીની કલ્પના હેવાથી વ્યતિકર અસદ્દભુત વ્યવહારને તે વિષય થાય છે એટલે વસ્ત્રાદિ જડમાં આત્મ બુદ્ધિ એમ વસઆદિનું ઉલટું જ્ઞાન થાય , છે અને આ વસ્ત્રાદિ સઘળા મારા છે એમાં વસાઆદિ પુદગલ પર્યાય છે અને તેમાં મારાપણું તે તે ભેજ્ય સેજક અથવા ભેગ ભેગીના ઉપચારની કલ્પના છે. અર્થાત વસઆદિ ભેજ્ય છે અને આત્મા તેને ભોગવવા વાળે છે આ કલ્પનાજ છે કારણ કે જે કલ્પના ન હોય તે વલ્કલ જે વૃક્ષની છાલ અથવા બીજા પાંદડા જે શરીરને આચ્છાદન કરી શકે છે તેમાં આ હું છું અથવા મારા વસ્ત્ર છે એમ કહેવાતું નથી આ ઉપરથી જે વસ્ત્રોમાં ભેજ્ય ભેજક ભાવ રહેલું છે તેજ વિજાતીય આત્મા આદિમાં નિજ સંબંધથી ઉપચરિત છે એવું તાત્પર્ય સમજવું. અને ત્રીજે સ્વજાતિ વિજાતિ ઉપચરિત આ સદભૂત વ્યવહાર કહો તેમાં ગઢ દેશનું દ્રષ્ટાંત આપી સમ જાવે છે જેમકે ગઢ દેશ તે હું છું અને ગઢ દેશ તે મારાં છે એમ કહેવામાં સ્વજાતિ વિજાતિ ઉપચરિત અસદભુત વ્યવહાર છે કારણ ગઢ અને દેશ વિગેરે જીવ અને અજીવ બનેના સમુદાય રૂપ છે
