________________
ર
ક્રિયામાં જ્યારે પરિણત ય ત્યારે રાજા કહે છે પશુ સ્નાન કરતા હાય અને કાંઇ રાજાપણાનું સાહિત્ય ન ાય ત્યારે રાજા કહે નહિ મતલખ કે જેમાં ક્રિયાનુ પ્રધાનપણું હાય તેને એવ ભૂત નય માન્ય રાખે છે અને જાતિ, ગુણ, સંજ્ઞા, ક્ન્ય તથા ક્રિયા એમ પાંચ પ્રકારે જે શબ્દની પ્રવૃત્તિ કહેલી છે તે તા. કેવળ વ્યવહાર નયથીજ છે. પશુ નિશ્ચય નયથી નથી એવું આ નયનું માનવું છે. તાત્પર્ય એવું છે કે શબ્દની તે ક્રિયા વાચકતાને અનુસાર પ્રવૃતિ હોવી જોઇએ કારણ કે ઇંદ્ર ઐશ્વર્ય યુકત હોય છે છતાં જ્યારે તે ઐશ્વર્યના અનુભવ કરતા હાય ત્યારેજ તેને ઇંદ્ર કહી શકાય. આપ્રમાણેનવે નયના અઠાવીસ ભેદ કહ્યા છે જેમકે દ્રવ્યાર્થિક ના દશ ભેદ્ગ, પર્યાયાથિકના છ ભેડ, નેગમના ત્રણ, સંગ્રહના બે, વ્યવહારના બે, રૂજી સૂત્રના બે, શબ્દના એક, સમભિરૂઢ ના એક અને એવ' ભુતના એક એમ અઠાવીસ ભેદ મંક્ષેપથી કહ્યા છે. (૧૫)
(હુવે નવે નયની સમાપ્તિ કહે છે) નવેનય એમ કથા ઉપ નય
