________________
ભેદ થઈ જાય છે. આ પ્રમાણે માનીને સમભિરૂઢ નય શબ્દ નયને કહે છે કે જો તમે લિંગાદિક ભેદથી અર્થ ભેદ માને છે તે શબ્દ ભેદથી અર્શ ભેદને કેમ નથી માનતા? જુએ કે ઘટ શબ્દ ભિન્ન અર્થવાચક છે અને કુંભ શબ્દ ભિન્ન અર્થવાચક છે. કેમકે શબ્દ ભેદથી ઘટ અને કુંભના અર્થમાં ભેદ છે અને શબ્દ તથા અથની જે એક્તા દેખાય છે તે શબ્દ આદિનયની વાસનાને લીધે છે અર્થાત્ તે એક્તા શબ્દ નયને જ ભેદ છે. સમધિરૂઢ નયનું લક્ષણ એવું છે કે તે પર્યાય શબ્દોમાં વ્યુત્પત્તિના ભેદને આહરૂ કરે છે જેમકે શક્રની વ્યુત્પત્તિ ઐશ્વય સંયુક્ત અર્થને સૂચવે છે. (નીતિ કૃતિ ) (ડુત ઉર્ષ નાનાતિ
દ્ર) આ પ્રમાણે વ્યુત્પત્તિ પરથી જે અર્થ નિકળે તે સમભિરૂઢ માન્ય રાખે છે શબ્દ નયતે પર્યાયના અભેદમાં પણ લિંગવચન આદિન નિમિતથી અર્થભેદ માને છે અને સમભિરૂઢ નય તે પર્યાયના ભેદમાં ભિન્ન ભિન્ન અને વિકાર કરે છે જેમકે કુંભ અને ઘટતું આગળ દ્રષ્ટાંત આપ્યું છે. તેમ અને અભેદ પર્યાય વાચક શબ્દને જે અર્થ નિષ્ટ અભેદ છે તે તે અર્થથી જણાઈ આવે છે જેમકે શક, ઇંદ્ર આદિ શઅને તે તે કાર્યમાં ભેદ રહે છે તે પણ તેઓને શચીપતિ એવે એકજ અર્થ થાય છે. (૧૪)
