Page Text
________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
હવે ઉભય કર્મને બંધહેતુ અને પ્રતિષેધ્ય આગમથી સાધે છે -
रत्तो बंधदि कम्मं मुंचदि जीवो विरागसंपत्तो । एसो जिणोवदेसो तह्मा कम्मेसु मा रज्ज ॥१५०॥ જીવ રક્ત તે કર્મ જ બાંધતો રે, વિરાગ પ્રાપ્ત મુકાય;
આ છે જિન ઉપદેશ જ તેહથી રે, મ રંજ કર્મોમાંય કર્મ શુભાશુભ. ૧૫૦ ગાથાર્થ - રક્ત (રાગયુક્ત) કર્મ બાંધે છે, વિરાગ સંપ્રાપ્ત જીવ મૂકાય છે, આ જિનોપદેશ છે, તેથી કર્મોમાં મ રેજ ! ૧૫૦
___ आत्मख्याति टीका अथोभयं कर्म बंधहेतुं प्रतिषेध्यं चागमेन साधयति -
रक्तो बध्नाति कर्म मुच्यते जीवो विरागसम्प्राप्तः ।
एष जिनोपदेशः तस्मात् कर्मसु मा रज्यस्व ॥१५०॥ यः खलु रक्तोऽवश्यमेव कर्म बध्नीयात् विरक्त एव मुच्येतेत्ययमागमः स सामान्येन रक्तत्वानिमित्तत्वाच्छुभमशुभमुभयं कर्माविशेषेण बंधहेतुं साधयति तदुभयमपि कर्म प्रतिषेधयति ।।१५०||
આત્મખ્યાતિ ટીકાર્થ જે - નિશ્ચય કરીને “રક્ત અવશ્યમેવ કર્મ બાંધે વિરક્ત જ મૂકાયે' - એવો આ આગમ તે સામાન્યથી રક્તપણાના નિમિત્તપણાને લીધે શુભ-અશુભ ઉભય કર્મને અવિશેષથી બંધહેતુ સાધે છે, તેથી તે ઉભય (બન્ને) કર્મને પણ પ્રતિષેધે છે. ૧૫૭
અમૃત જ્યોતિ' મહાભાષ્ય જિહાં રાગ અને વળી દ્વેષ, તિહાં સર્વદા માનો ક્લેશ, ઉદાસીનતાનો જ્યાં વાસ, સર્વ દુઃખનો છે ત્યાં નાશ.” - શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, અંક ૧૦૮
રાગ દ્વેષ જગ બંધ કરત હે, ઈનકો દૂર કરેંગે.” - શ્રી આનંદઘનજી
ઉપરમાં હેતુ - દષ્ટાંત યુક્ત યુક્તિથી શુભ-અશુભ બન્ને કર્મનું પ્રતિષિદ્ધપણું (નિષેધ) દાખવ્યું, રક્તત્વ નિમિત્તપણાને લીધે અત્રે ઉભય કર્મનો બંધહેતુ દર્શાવી શુભ-અશુભ ઉભય કર્મનું આગમથી પણ
आत्मभावना -
થ - હવે ૩માં વર્ષ - ઉભય - પુણ્ય - પાપ બન્ને કર્મને વંઘતું પ્રતિષ્ય ૨ - બંધ હેતુ અને પ્રતિષેધ્ય - પ્રતિષેધવા યોગ્ય એવું માન સધતિ - આગમથી સાધે છે - રવક્ત: કર્મ વMાતિ - રક્ત - રાગયુક્ત કર્મ બાંધે છે, ગીવ વિરાસગ્રાત: મુખ્યત્વે - જીવ વિરાગ સંપ્રાપ્ત એવો - વિરાગને - વીતરાગપણાને સમ્રાપ્ત - સમ્યફપણે પ્રાપ્ત - પામેલો એવો મૂકાય છે - gષો વિનોદ્દેશ: - આ જે કહેવામાં આવ્યો તે જિનોપદેશ છે, જિનનો - વીતરાગ સર્વનો ઉપદેશ છે, તHC - તેથી કરીને સુ મા ચસ્વ - કર્મોમાં મ રંજ! રાગ મ કર ! | ત ગાથા ગામમાવના ||૧૧ના ય: વ7 - જે ખરેખર ! નિશ્ચય કરીને રસ્તોડવશ્યમેવ વિમ્બીયાતુ - રક્ત - રાગયુક્ત અવશ્ય જ કર્મ બાંધે, વિરક્ત gવ મુÀત - વિરક્ત જ - વિરાગ યુક્ત જ મૂકાય, રૂત્યામ: - એવો આ આગમ - આસોપદેશ - પરમ પ્રમાણભૂત એવા જિનનો ઉપદેશ છે, સ: - તે સામાન્યૂન - સામાન્યથી શુભ-શુમકુમાં કર્મ - શુભ અશુભ ઉભય - બન્ને કર્મને अविशेषेण बंधहेतुं साधयति अविशेषतः - विना तफावते बंधहेतु साधे छे, शाने लीधे ? रक्तत्वनिमित्तत्वात् - રક્તત્વના - રાગયુક્તપણાના નિમિત્તપણાને લીધે. તેથી શું? તદુમયમ વર્ષ પ્રતિઘત - તેથી તે ઉભય પણ -
- ૨૮
| SR No. | 022416 |
| Book Title | Samaysara Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhagwandas Mansukhbhai Mehta |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | |
| Total Pages | 952 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 26 MB |