Page Text
________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
લહી ઉદાસીનના અપર ભાવે.' - શ્રી | 'इत्यज्ञानविमूढानां ज्ञानमात्रं प्रसाधयन् દેવચંદ્રજી
आत्मतत्त्वमनेकांतः स्वयमेवानुभूयते' - જેમ આકાશમાં વિશ્વનો પ્રવેશ નથી, સર્વ
એમ એવા પ્રકારે અજ્ઞાનવિમૂઢો પ્રત્યે ભાવની વાસનાથી આકાશ રહિત જ છે, તેમાં
જ્ઞાનમાત્ર આત્મતત્ત્વ પ્રસાધતો, અનેકાંત સમ્યફષ્ટિ પુરુષોએ પ્રત્યક્ષ સર્વ દ્રવ્યથી
સ્વયમેવ” અનુભવાય છે.” ભિન્ન, સર્વ અન્ય પર્યાયથી રહિત જ આત્મા
સર્વથી સર્વ પ્રકારે હું ભિન્ન હતું. એક કેવલ દીઠો છે.” - શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, અં. ૮૩૩
શુદ્ધ ચૈતન્ય સ્વરૂપ, પરમોત્કૃષ્ટ અચિંત્ય ૮૩૯. સમયસાર કલશ-૨૬૦. ૮૩૯-૮૪૦
સુખ સ્વરૂપ માત્ર એકાંત શુદ્ધ અનુભવ સામાન્યરૂપે નિત્યત્વે’ - સામાન્ય રૂપથી
રૂપ હું છઉં.' - શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, અં. ૮૩૩ નિત્યત્વ
ભાવ સ્યાદ્વાદ્ધતા શુદ્ધ પ્રકાશ કરી, “પરમ સુખ સ્વરૂપ, પરમોત્કૃષ્ટ શાંત, શુદ્ધ નીપનો પરમ પદ જગવદિતો.- શ્રી ચૈતન્ય સ્વરૂપ સમાધિને સર્વકાળને માટે દેવચંદ્રજી પામ્યા તે ભગવંતને નમસ્કાર, તે પદમાં ૮૪૪. સમયસાર કલશ-૨૬૩
८४४ નિરંતર લક્ષરૂપ પ્રવાહ છે જેનો તે
'एवं तत्त्वव्यवस्थित्या, स्वं व्यवस्थापन સત્પષોને નમસ્કાર.” - શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, અ. ૮૩૩
સ્વયં - એમ તત્ત્વ વ્યવસ્થિતિની સ્વને “શ્રી પારસ જિન પારસ રસ સમો, પણ
સ્વયં અનેકાંત વ્યવસ્થાપતો ઈહાં પારસ નહિ; પૂરણ રસિઓ હો નિજ अलंध्यशासनं जैनमनेकांतः व्यवस्थितः ।' ગુણ પરસનો આનંદઘન મુજ માંહિ.” - ૮૪૫. લક્ષણ પ્રસિદ્ધિથી લક્ષ્ય પ્રસિદ્ધિ૮૪૫-૮૪૬ શ્રી આનંદઘનજી
અનેકાંતમય છતાં આત્માના શું અર્થે સમયસાર કલશ-૨૬૧ ૮૪૧-૮૪૨ જ્ઞાનમાત્રતાથી વ્યપદેશ છે ? લક્ષણ વિશેષરૂપે નિત્ય - વિશેષ રૂપથી
પ્રસિદ્ધિથી લક્ષ્ય પ્રસિદ્ધિ અર્થે. અનિત્યત્વ
“જ્ઞાન સ્વરૂપપણું એ આત્માનું મુખ્ય “જે અચિંત્ય દ્રવ્યની શુદ્ધ ચિતિ સ્વરૂપ
લક્ષણ, અને તેના અભાવવાળું મુખ્ય લક્ષણ કાંતિ પરમ પ્રગટ થઈ અચિંત્ય કરે છે, તે
જડનું છે.” જ્ઞાન-આત્મનો દ્રવ્યત્વથી અચિંત્ય દ્રવ્ય સહજ સ્વાભાવિક નિજ અભેદ, અર્થાત્ જ્ઞાન-આત્માનો પ્રદેશ ભેદ સ્વરૂપ છે. એવો નિશ્ચય જે પરમ કૃપાળુ
નથી : જેટલા ક્ષેત્રમાં આત્મા છે તે ને સત્પરુષે પ્રકાશ્યો તેનો અપાર ઉપકાર
તેટલા ક્ષેત્રમાં જ્ઞાન વ્યાપક છે. ઈ. છે.” - શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, અં. ૮૩૩
જ્ઞાન વડે પ્રસાધાઈ રહેલો આત્મા તે ચિદાનંદઘન તત્ત્વ વિલાસી, શુદ્ધ સ્વરૂપ
જ્ઞાનથી અવિનાભૂત એવા અનંત ધર્મનો નિવાસી રે.' - શ્રી દેવચંદ્રજી
સમુદય મૂર્તિ ૮૪૩. સમયસાર કલશ-૨૬૨
૮૪૩
જ્ઞાનમાત્ર” કહ્યું એવા તેનાથી અવિનાભૂત “એમ ચૌદ પૂર્વ સમા આ અપૂર્વ ચૌદ
એવો તદન્તઃપાતી અનંત ધર્મ સમુદાય દિવ્ય “અમૃત' કલશ કાવ્યોથી સમસ્ત
આવી જ ગયો. એકાંતનું આત્યંતિક ખંડન અને અનેકાંતનું જ્ઞાનમાત્ર” પ્રત્યે અચિલતપણે “નિખાત' મંડન કરી, તેના ઉપસંહાર રૂપ આ કલશ
- ખીલાની જેમ દેઢ ખોડેલી દષ્ટિ : તે કાવ્યમાં દિવ્ય દેખા અમૃતચંદ્રજી મહામુનિ જ્ઞાનથી અવિનાભૂત એવું “અનંત વીરગર્જના કરે છે -
ધર્મજાત' તે તેટલું સમસ્ત જ આત્મા જ. ૪૬
| SR No. | 022416 |
| Book Title | Samaysara Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhagwandas Mansukhbhai Mehta |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | |
| Total Pages | 952 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 26 MB |