Page Text
________________
નિર્જરા પ્રરૂપક ષષ્ઠ અંકઃ સમયસાર ગાથા ૨૦૭ જ્ઞાની પરનો કેમ નથી રહતો ? તો કે -
को णाम भणिज्ज बुहो परदव्वं मम इमं हवदि दव्वं । अप्पाणमप्पणो परिग्गहं तु णियदं वियाणंतो ॥२०७॥ પદ્રવ્ય મુજ આ દ્રવ્ય છે રે, કહે વારુ બુધ કિયો જ?
આત્માને પરિગ્રહ આત્મનો રે, નિયત વિજાણંતો જ... રે શાની નિર્જર. ૨૦૭ અર્થ - આત્માને આત્માનો પરિગ્રહ જ નિયત વિજાણતો એવો કયો બુધ પરદ્રવ્ય મહારું આ દ્રવ્ય હોય છે એમ કહે વા? ૨૦૭
आत्मख्याति टीका कुतो ज्ञानी न परं गृह्णातीति चेत् -
को नाम भणे बुधः परद्रव्यं ममेदं भवति द्रव्यं ।
आत्मानमात्मनः परिग्रहं तु नियतं विजानन् ॥२०७॥ ___ यतो हि ज्ञानी यो हि यस्य स्वो भावः स तस्य स्वः स तस्य स्वामीति खरतरतत्त्वदृष्ट्यावष्टंभात् आत्मानमात्मनः परिग्रहं तु नियमेन विजानाति । ततो न ममेदं स्वं, नाहमस्य स्वामी इति परद्रव्यं न परिगृह्णाति ॥२०७|
આત્મખ્યાતિ ટીકાર્ય કારણકે નિશ્ચયે કરીને જ્ઞાની -
જે જ જેનો સ્વભાવ છે, તે તેનો સ્વ છે, તે તેનો સ્વામી છે, એમ ખરતર તત્ત્વ દૃષ્ટિના અવખંભ થકી આત્માને આત્માનો પરિગ્રહ જ નિયમથી વિજાણે છે, તેથી નથી મહારૂં આ સ્વ, નથી હું આનો સ્વામી એમ જાણી) પરદ્રવ્ય નથી પરિગ્રહતો.
“અમૃત જ્યોતિ' મહાભાષ્ય “આરંભ અને પરિગ્રહનો જેમ જેમ મોહ મટે છે, જેમ જેમ તેના વિષેથી પોતાપણાનું અભિમાન મંદપણાને પામે છે, તેમ તેમ મુમુક્ષતા વર્ધમાન થયા કરે છે.” - શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, અં. ૩૩૨
સમાવના -
સુતો જ્ઞાની ના પરં ગૃહાતીતિ રે - ક્યાંથી - કયા કારણથી શાની પરને નથી ગ્રહતો ? એમ જે પૂછો તો - વો નામ ગુદો પnિઝ - જો નામ સુધ: મને - યો બુધ - શાની વારુ ખરેખર ! ભણે - કહે? વર-વ્યું એ મને હવું હરિ - Tદ્રવ્ય હેં મમ દ્રવ્ય મવતિ - પરદ્રવ્ય આ $ દ્રવ્ય હોય છે, (એમ). બુધ કેવો ? અષા ૩ કપૂળો વરસાદું નિયટું વિનાનંતો - માત્માનં માત્મનઃ પ્રદં તુ ળિયાં વિનાનનું - આત્માને આત્માનો પરિગ્રહ જ નિયત - ચોક્કસ નિશ્ચય રૂપ વાતો - વિશેષે કરીને જાગંતો, જાણી રહેલો એવો. || તિ બાપા માભિમાવના Il૨૦૭ની થતો દિ જ્ઞાની - કારણકે નિશ્ચયે કરીને જ્ઞાની, વો દિ થ0 વો ભાવ: - જે જેનો “સ્વ” - પોતાનો ભાવ છે, સ તસ્ય સ્વઃતે તેનો “સ્વ' (પોતાનો) દ્રવ્ય-ધન છે, સ તા સ્થાતિ - તે તેનો સ્વામી છે એમ ઉતરતવૃધ્યાવદંપત - ખરતર અતિ કઠોર - તીક્ષણ - તીવ્ર - ઉગ્ર - આકરી તત્ત્વ દૃષ્ટિના અવખંભથી - આધારથી - ઓથથી માત્માનં કાત્મિનઃ પ્રદં તુ નિયમેન નાનાતિ • આત્માને આત્માનો પરિગ્રહ જ નિશ્ચય કરીને નિયમથી જાણે છે, તતો - તેથી કરીને ન મળેઃ - નથી આ હારૂં “સ્વ” - પોતાનું ધન - દ્રવ્ય - પોતાની માલિકીની વસ્તુ નથી, નાદHચ સ્થાન - નથી હું આનો સ્વામી - માલિક ધણી - તિ વરદ્રવ્ય ન રિકૃતિ - એમ જાણી (એટલા માટે) પરદ્રવ્યને પરિગ્રહતો નથી. |તિ “માનસિ' નામાવના ર૦ળા.
૨૭૫
| SR No. | 022416 |
| Book Title | Samaysara Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhagwandas Mansukhbhai Mehta |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | |
| Total Pages | 952 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 26 MB |