________________
દ્રવ્યગણપર્યાયનો રાસ ભાગ-૧ | ઢાળ-૯ | ગાથા-૧૨
૩૪૯
ગાથા -
જો તુઝ ઉત્પત્તિ વિશિષ્ટનો, વ્યવહાર નાશનો ઇષ્ટ રે. વ્યવહારિ ઉતપત્તિ આદરો, તો પહિલાં અછતિ વિશિષ્ટ રે.
જિન II૯/૧ણા ગાથાર્થ -
જો તુજ તને નૈયાયિકને, નાશનો ઉત્પત્તિવિશિષ્ટનો વ્યવહાર ઈષ્ટ છે મુગટની ઉત્પત્તિથી વિશિષ્ટ એવાં પૂર્વપર્યાયરૂપ ઘટના નાશનો વ્યવહાર ઈષ્ટ છે, તો વ્યવહારથી ઉતપતિ આદરો= આધક્ષણના સંબંઘરૂપ ઉતપત્તિ આદરો, (એમ આદરો તો) પહેલાં અછતિ એવી વિશિષ્ટ મુગટની ઉત્પત્તિ પૂર્વે અતિ એવી વિશિષ્ટ, મુગટની ઉત્પત્તિનોત્રમુગટની ઉત્પત્તિ પૂર્વે મુગટનો જે પ્રાર્ અભાવ હતો તેના ધ્વંસરૂપ મુગટની ઉત્પત્તિનો વ્યવહાર આદરો.) II૯/૧ ટબો:
-ઉત્પત્તિધારારૂપ નાશનઈ વિષઈં ભૂતાદિક પ્રત્યય ન કહિઈં અનઈં-ન ધાતુનો અર્થ નાશ નઈં ઉત્પત્તિ-એ ૨. લૈઈ, તદુત્પત્તિકાલગ્નથનો અન્વય સંભવર્તા કહિઈ. ઈમ કહતાં-નશ્યન્સમાઈ “નg?' એ પ્રયોગ ન હોઈ; જે માર્ટિ-તે કાલઈ નાર્થાત્પત્તિનું અતીતત્વ નથી. ઈમ સમર્થન નાશવ્યવહારનું કરો છ, તો-વ્યવહાર-ઉત્પતિક્ષણસંબંધમાત્ર કહો. તિહાં-પ્રાગભાવધ્વંસના કાલત્રયથી કાલન્નયન અન્વથ સમર્થન કરી. અનઈ ઈમ વિચારસ્યો-“ઘટનઈં વર્તમાનત્વાદિકઈં જિમ પટવર્તમાનત્વાદિ વ્યવહાર ન હોઈ, ઘટધર્મવર્તમાનત્વાદિકઈ ઘટવર્તમાનત્વાદિ વ્યવહાર ન હોઈ,તિમ-નાશત્પત્તિવર્તમાનત્વાદિકઈં નાશવર્તમાનત્વાદિવ્યવહાર ન હોઈ. ત-ક્રિયાનિષ્ઠાપરિણામરૂપવર્તમાનત્વ, અતીતત્વ લેઈનતિ, નષ્ટ સાથ, સત્યનાઃ” એ વિભક્તવ્યવહારસમર્થન કરેં. ગત -ક્રિયાકાલ-નિષ્ઠાકાલથીગપઘવિવક્ષાઈ “સ્પંદનમુનમ, વિછિદ્ વિત” એ સૈદ્ધાતિકપ્રયોગ સંભવô. પરમતઈં-“લાનીં ધ્વસ્ત પટ:” એ, આધક્ષણઈ વ્યવહાર સર્વથા ન ઘટઈ. અદ્વારાઁ નર્મદઈં સંભવઇં. અત્ર સતિ –
"उप्पज्जमाणकालं, उप्पण्णं ति विगयं विगच्छंतं ।
વિર્ય પUOTયંતો, તિત્તિવિસર્ષ વિસેફ" પારૂ.રૂા૯/૧૨ાા ટબાર્થ -
જો ઉત્પત્તિધારારૂપ નાશને વિષે ભૂતાદિક પ્રત્યય કહેવાય=સ્યાદ્વાદીએ પૂર્વમાં સ્થાપન કરેલું કે મુગટની ઉત્પતિની ઘારારૂપ એવો પૂર્વપર્યાયસ્વરૂપ ઘટનો નાશ છે એમ સ્વીકારીએ તો, તૈયાયિક