________________
११/१ ० गुणनिरूपणम् ०
१६४९ ઢાળ - ૧૧ (રાગ : સોવનગિરિ ભૂષણ ત્રિશલાનંદન - એ દેશી) હિવઈ ભેદ ગુણના ભાખી જઈ, તિહાં (૧) અસ્તિતા કહિઈ જી, સદ્ગપતા, (૨) વસ્તુતા જાતિ-વ્યક્તિરૂપતા લહિઈ જી; (૩) દ્રવ્યભાવ દ્રવ્યત્વ, (૪) પ્રમાણઈ પરિચ્છેદ્ય જે *રૂપ જી, પ્રમેયત્વ, (૫) "આણાગમ સૂખિમ અગુરુલઘુત્વસ્વરૂપ જી /૧૧/૧il (૧૮૩)
• દ્રવ્યાનુયો/પરામર્શ. •
શાલાં - ૧૦. अधुनाऽवसरसङ्गतिप्राप्तं गुणं भेदादिप्रदर्शनद्वारा सवैयाच्छन्दसा निरूपयति - ‘गुणे'ति। प
गुणभेदा अधुना प्रोच्यन्ते तत्राऽऽद्योऽस्तितागुणो येन, सद्रूपताया व्यवहारो हि वस्तुत्वं जातिभेदचारि। द्रव्यभावो भवेद् द्रव्यत्वं प्रमाणगम्या प्रमेयता हि, चागुरुलघुतासुगुणः सूक्ष्मो ग्राह्योऽस्ति मुदा जिनवचनेन ।।११/१॥
• દ્રવ્યાનુયોપિરામર્શવવા • प्रकृते दण्डान्वयस्त्वेवम् – अधुना गुणभेदाः प्रोच्यन्ते । तत्र आद्यः (१) अस्तितागुणः, येन र्णि सद्रूपतायाः व्यवहारः (भवति)। (२) वस्तुत्वं (गुणो) हि जातिभेदचारि। (३) द्रव्यत्वं (गुणो) हि का द्रव्यभावः। (४) प्रमेयता (गुणः) हि प्रमाणगम्या। (५) अगुरुलघुतासुगुणः (पञ्चमः) सूक्ष्मः च । (ત) મુવા વિનવવનેન પ્રઃ તિરાઉ૧/
* દ્રવ્યાનુયોગપરામર્શકણિકા સુવાસ & આવતરશિષ :- ૧૦ મી શાખામાં દ્રવ્યનું નિરૂપણ પૂર્ણ થયું. હવે ગુણનું નિરૂપણ કરવાનો અવસર ઉપસ્થિત થયો છે. તેથી ગ્રંથકારશ્રી અવસરસંગતિ પ્રાપ્ત ગુણના ભેદ = પ્રકાર વગેરે દેખાડવા દ્વારા શું સવૈયા છંદથી ગુણનું નિરૂપણ કરે છે :
૬ ગુણનિરૂપણ પ્રારંભ શ્લોકાથી - હવે ગુણના ભેદો = પ્રકારો કહેવાય છે. તેમાં પ્રથમ (૧) અસ્તિતાગુણ તે છે કે, જેના દ્વારા સદ્ગપતાનો વ્યવહાર થાય. (૨) વસ્તુત્વ ગુણ સામાન્યનો અને વિશેષનો વ્યવહાર કરાવે છે છે. (૩) દ્રવ્યભાવ એ દ્રવ્યત્વ છે. (૪) પ્રમેયતા પ્રમાણથી જાણવા યોગ્ય છે. તથા (૫) “અગુરુલઘુતા” આ કો.(૧૩)માં ‘ઉત્સર્પિણી અવસર્પિણી આરો રે - ધવલ ધન્યાસી - એ દેશી’ પાઠ. 8 કો.(૧૩)માં “અદૂભૂતતા” પાઠ. # P(૨)માં “જાણી’ અશુદ્ધ પાઠ. * P(૨)માં “રૂપી' પાઠ. આણાગમ = આજ્ઞા ગમ્ય. # કો.(૨)માં “સૂક્ષ્મ” પાઠ છે. લા.(૨)માં “સુષિમ સુષિમ” પાઠ. જ સુખિમ = સૂક્ષ્મ. આધારગ્રંથ – ઐતિહાસિક રાસસંગ્રહ ભાગ-૧ પ્રકા.યશોવિજય ગ્રંથમાળા, ભાવનગર, સંપા. વિજયધર્મસૂરિ.
