________________
१९००
* विरक्तो विमुच्यते
१२/८
ए कर्ममुक्तिः सम्भवेत्। अत एव समयसारे कुन्दकुन्दस्वामिना " रत्तो बंधदि कम्मं मुच्चदि जीवो विरागसंपत्तो।
रा
भु
एसो जिणोवएसो तम्हा कम्मेसु मा रज्ज ।। " ( स.सा. १५०) इत्युक्तम् । ईदृशज्ञानगर्भवैराग्यबलेन लभ्यमाने निःश्रेयसे न जातु विभावस्वभावप्रचारः । तदुक्तं रत्नकरण्डक श्रावकाचारे समन्तभद्राचार्येण “काले कल्पशतेऽपि च गते शिवानां न विक्रिया लक्ष्या । उत्पातोऽपि यदि स्यात् त्रिलोकसम्भ्रान्तिकरणपटुः ।। (र. श्रा. १३३) इति શું ભાવનીયમ્।।૧૨/૮
પરિણમન ન થાય તેની સતત કાળજી રાખવાની છે. આ રીતે જ કર્મથી છૂટકારો સંભવે. આથી જ સમયસાર ગ્રંથમાં કુંદકુંદસ્વામીએ “રાગી જીવ કર્મ બાંધે છે અને વૈરાગ્યને પામેલો જીવ કર્મથી છૂટે છે. તેથી હે જીવ ! તું કર્મોમાં રાગ નહિ કર” ' - આ મુજબ જણાવેલ છે. આવા જ્ઞાનગર્ભિત વૈરાગ્યના [] બળથી મળતો મોક્ષ સદા વિભાવસ્વભાવથી શૂન્ય જ છે. આ અંગે રત્નકદંડકશ્રાવકાચારમાં સમન્તભદ્રાચાર્યે જણાવેલ છે કે ‘ત્રણ જગતની ઉથલ-પાથલ કરવા માટે સમર્થ એવો જો ઉત્પાદ પણ થઈ જાય અને સેંકડો કલ્પ પસાર થઈ જાય તો પણ મુક્તાત્માઓમાં એકાદ પણ વિક્રિયા (= વિભાવસ્વભાવકાર્ય) પ્રમાણથી ન જણાય.' (૧૨/૮)
લખી રાખો ડાયરીમાં......S
• તીક્ષ્ણ બુદ્ધિ સોનાના વરખ લગાડેલ કોલસા જેવી છે, પરિચય થાય કે અંદરની કાળાશ પ્રગટ થયા વિના ન રહે.
ઝળહળતી શ્રદ્ધા એ સોનાની લગડી જેવી તેજસ્વી, નક્કર અને ગુણિયલ છે.
• વિકૃત વાસના બુદ્ધિજીવી છે.
સુસંસ્કૃત ઉપાસના પ્રભુજીવી છે.
• બુદ્ધિને સામગ્રીના સંગ્રહલક્ષી જીવનમાં રસ છે. શ્રદ્ધાને સામગ્રીસદુપયોગમય જીવનયાત્રામાં અભિરુચિ છે. બુદ્ધિ પરદોષદર્શન કરીને બીજા પ્રત્યે દુર્ભાવ પેદા કરે છે.
શ્રદ્ધા પરગુણદર્શન કરીને બીજા પ્રત્યે પ્રમોદભાવ પ્રગટાવે છે.
1. रक्तो बध्नाति कर्म मुच्यते जीवो विरागसम्प्राप्तः । एष जिनोपदेशः तस्मात् कर्मसु मा रज्यस्व । ।
