Page Text
________________
११/११ ० नवमसामान्यस्वभावप्रतिपादनम् ।
१८२१ (૯) શક્તિ અવસ્થિતી નિજરૂપાન્તર ભવનિં ભવ્ય સ્વભાવો જી. (૧૦) ત્રિશું કાલિં મિલતા પરભાવિ અભવને અભવ્ય સ્વભાવો જી; શૂન્યભાવ વિણ ભવ્ય સ્વભાવિ ભકૂટ કાર્યનઈ યોગઈ જી.
અભવ્યભાવ વિણ દ્રવ્યાન્તરતા થાઈ દ્રવ્ય સંયોગઈ જી ૧૧/૧૧ (૧૯૩) - અનેકકાર્યકરણશક્તિક જે અવસ્થિત દ્રવ્ય છઈ, તેહનઈ ક્રમિક (નિજરૂપાન્તરભવનિક) વિશેષાसाम्प्रतम् अवसरसङ्गतौ नवम-दशमौ सामान्यस्वभावौ प्रतिपादयति - ‘भव्येति ।
भव्यस्वभावः स्वरूपान्तरभवनगम्यः शक्तध्रुवस्य, सदा परभावाऽभवनमभव्यभावः परद्रव्ययोगेऽपि । भव्यस्वभावं विना शून्यं स्यान्ननु कूटकार्ययोगेन,
भवेदभव्यस्वभावं विना द्रव्याऽन्यता द्रव्ययोगेन ।।११/११।। प्रकृते दण्डान्वयस्त्वेवम् - शक्तध्रुवस्य स्वरूपान्तरभवनगम्यः भव्यस्वभावः (उच्यते)। श परद्रव्ययोगेऽपि सदा परभावाऽभवनम् अभव्यभावः (कथ्यते)। भव्यस्वभावं विना ननु कूटकार्ययोगेन क (सर्व) शून्यं स्यात् । (तथा) अभव्यस्वभावं विना द्रव्ययोगेन द्रव्यान्यता भवेत् ।।११/११।।
(९) शक्तध्रुवस्य = अनेककार्यकरणशक्तिकस्य अत एव शक्त्या अखिलस्वकार्यमयत्वेन सदा अवस्थितस्य द्रव्यस्य स्वरूपान्तरभवनगम्यः = अभिव्यक्तिसामग्रीप्राप्तौ क्रमिकविशेषान्तराऽऽविर्भावेन । नवमो अभिव्यङ्ग्यो भव्यस्वभाव उच्यते ।
અવતરણિકા :- હવે નવમા અને દશમા સામાન્યસ્વભાવને જણાવવાનો અવસર ઉપસ્થિત થયો છે. તેથી ગ્રંથકારશ્રી અવસરસંગતિપ્રાપ્ત તે બન્નેનું પ્રતિપાદન કરે છે :
શ્લોકાર્થ :- શક્તિમાન દ્રવ્યનો ભવ્યસ્વભાવ પોતાના અન્યરૂપના આવિર્ભાવ દ્વારા અભિવ્યક્ત થાય છે. પરદ્રવ્યનો સંયોગ થવા છતાં પણ કાયમ અન્ય સ્વભાવરૂપે પરિણમન ન થવું તે અભવ્યસ્વભાવ . જાણવો. ભવ્યસ્વભાવ વિના મિથ્યા કાર્યના યોગે કરીને જગત શૂન્ય થઈ જાય. તથા અભવ્યસ્વભાવ વિના અન્ય દ્રવ્યના યોગે અન્યદ્રવ્યપણે પરિણમન થઈ જાય. (૧૧/૧૧)
જ ભવ્યરવભાવની ભાવના જ. વ્યાખ્યાર્થ:- (૯) દ્રવ્યમાં અનેક કાર્યોને કરવાની શક્તિ રહેલી છે. તેથી દરેક કાર્યો અવ્યક્તસ્વરૂપે = 8 શક્તિસ્વરૂપે દ્રવ્યમાં રહેલા જ છે, શક્તિથી પોતાના સર્વકાર્યમયસ્વરૂપે દ્રવ્ય સર્વદા રહે છે. તેથી તે તે સ્વગત સ્વકાર્યની અભિવ્યક્તિની સામગ્રી પ્રાપ્ત થતાં ક્રમશઃ અલગ-અલગ વિશેષ પર્યાયોની અભિવ્યક્તિ થાય છે. આ અભિવ્યક્તિ = આવિર્ભાવ દ્વારા દ્રવ્યનો ભવ્યસ્વભાવ જણાય છે. આ નવમો સામાન્ય ભવ્યસ્વભાવ કહેવાય છે. 0 મો.(૨)માં “અવસ્થિતિ’ પાઠ. કો.(૬)માં “ભવને પાઠ. ૪ પુસ્તકોમાં “અભવન’ પાઠ. આ.(૧)નો પાઠ લીધો છે. જે મ.માં “કટ’ અશુદ્ધ પાઠ. કૂટ = ખોટા. આધારગ્રંથ - અખાના છપ્પા. કો.(૧+૯+૮+૬) + આ.(૧) + મો.(૨) + લા.(૧)માં “અભવ્યતા’ પાઠ. એ કો.(૯) + સિ.માં ‘વિશેષાંતર્ભાવઈ” પાઠ. લા.(૨)માં ‘વિશેષતાતાવિર્ભવાઈ” પાઠ.
| SR No. | 022382 |
| Book Title | Dravya Gun Paryayno Ras Dravyanuyog Paramarsh Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yashovijay |
| Publisher | Shreyaskar Andheri Gujarati Jain Sangh |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 360 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |