Dravya Gun Paryayno Ras Dravyanuyog Paramarsh Part 05

SR No.: 022382
Original Sutra Author: N/A
Author: Yashovijay
Publisher: Shreyaskar Andheri Gujarati Jain Sangh
Publication Year: 2013
Total Pages: 360
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati & Book_Devnagari
File Size: 13 MB

Page 195

૧૨/૨૦ ० सप्तमसामान्यस्वभावप्रद्योतनम् ।
१८०५ (૭) ગુણ-ગુણીનઈ સંજ્ઞા-સંખ્યાદિકભેદઈ ભેદસ્વભાવો જી, (૮) અભેદવૃત્તિ સુલક્ષણ ધારી જાણો હોઈ અભેદ સ્વભાવો જી; ભેદ વિના એકત્વ સર્વનિ તેણિ, વ્યવહાર વિરોધો જી, વિણ અભેદ કિમ નિરાધારનો, ગુણ-પક્સવનો બોધો જી ૧૧/૧૦ (૧૯૨૨) ગુણ-ગુણીનઈ , પર્યાય-પર્યાયીનઈ, કારક-કારકનઈ, સંજ્ઞા-સંખ્યા-લક્ષણાદિકભેદઈ કરીઈ નઈ ભેદસ્વભાવ જાણવો. (૭) साम्प्रतं सप्तमाऽष्टमौ सामान्यस्वभावौ व्याख्यानयति - ‘गुणे'ति।
गुण-गुण्यादिभेदस्वभावः संज्ञा-सङ्ख्यादिकभेदेन, ज्ञेयोऽनन्यवृत्तिसुलक्षण: खल्वभेदस्वभावः तत्र। भेदाभावे सर्वत्रैक्याद् द्रव्यादिव्यवहारः स्यान्न,
विनाऽभेदं निराधारयोर्गुण-पर्याययोर्धीभवेन्न ।।११/१०।। प्रकृते दण्डान्वयस्त्वेवम् – संज्ञा-सङ्ख्यादिकभेदेन गुण-गुण्यादिभेदस्वभावः ज्ञेयः। तत्र खलु श अनन्यवृत्तिसुलक्षणः अभेदस्वभावः ज्ञेयः। भेदाभावे सर्वत्र ऐक्याद् द्रव्यादिव्यवहारः न स्यात् । क अभेदं विना निराधारयोश्च गुण-पर्याययोः धीः न भवेत् ।।११/१०।।
गुण-गुण्यादिभेदस्वभावः = गुणगुणि-पर्यायपर्यायि-कारककारकि-स्वभावस्वभाविषु भेदस्वभावः संज्ञा-सङ्ख्यादिकभेदेन = अभिधान-सङ्ख्या-विभक्ति-लक्षण-कार्य-कारणाऽधिकरण-प्रकार-प्रयोजन का -स्थित्यादिभेदद्वारा ज्ञेयः । पूर्वं (७/४) सद्भूतव्यवहारनयानुसारेणेदं व्याख्यातमिति न पुनः तन्यतेऽत्र ।
અવતરણિકા:- હવે ગ્રંથકારશ્રી સાતમા અને આઠમા સામાન્યસ્વભાવની વ્યાખ્યા કરે છે :
શ્લોકાર્થી - સંજ્ઞા, સંખ્યા વગેરેના ભેદથી ગુણ-ગુણી વગેરેમાં ભેદસ્વભાવ રહેલો છે. તથા તેમાં અનન્યવૃત્તિ સ્વરૂપ સુંદરલક્ષણવાળો અભેદસ્વભાવ જાણવો. જો ભેદસ્વભાવ ન હોય તો સર્વત્ર એકરૂપતા આવવાના લીધે દ્રવ્યાદિનો વ્યવહાર નહિ થઈ શકે. તથા અભેદસ્વભાવ ન હોય તો નિરાધાર એવા ગુણ-પર્યાયની બુદ્ધિ નહિ થઈ શકે. (૧૧/૧૦)
# ભેદસ્વભાવનું પ્રતિપાદન વ્યાખ્યાર્થ:- ગુણ-ગુણીમાં, પર્યાય-પર્યાયીમાં, કારક-કારકીમાં તથા સ્વભાવ-સ્વભાવી પદાર્થમાં ભેદ એ સ્વભાવ રહેલો છે. (૧) નામભેદ, (૨) સંખ્યાભેદ, (૩) વિભક્તિભેદ, (૪) લક્ષણભેદ, (૫) કાર્યભેદ, (૬) કારણભેદ, (૭) અધિકરણભેદ, (૮) પ્રકારભેદ, (૯) પ્રયોજનભેદ, (૧૦) સ્થિતિભેદ વગેરે દ્વારા ગુણ-ગુણી વગેરેમાં પરસ્પર ભેદસ્વભાવ જાણવો. પૂર્વે સાતમી શાખાના ચોથા શ્લોકની • લી.(૧+૩)+મ.માં “ધારી હોઈ પાઠ કો.(૧) + કો.(૭૯) + આ.(૧)નો પાઠ લીધો છે. ૪ પુસ્તકોમાં તેણે પાઠ. કો. (૮+૧૦)નો પાઠ લીધો છે. 7 પુસ્તકોમાં “..ગુણિનઈ ... પર્યાયિનઈ .. કારકિનઈ પાઠ. કો. (૧૩)નો પાઠ લીધો છે.