________________
દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયના રાસના છૂટા બોલ એક દ્રવ્યમાં રહેલું દ્રવ્યત્વ દ્રવ્યથી અન્ય દ્રવ્યને પૃથક કરતું નથી, પરંતુ બધા દ્રવ્યમાં અનુગત છે માટે સામાન્યધર્મ છે. (૪) મૂળ બોલ :
(G) સામાન્ય - (૧) ઊર્વતાપ્રચય સામાન્ય ધર્મ, (૨) તિર્યક્રમચય સામાન્ય ધર્મ. ભાવાર્થ -
દરેક દ્રવ્યોમાં ઊર્ધ્વતારૂપે દ્રવ્ય અનુગત હોય છે, તેથી ઊર્ધ્વતાપ્રચય સામાન્યધર્મ છે. જેમ આત્મામાં આત્મા, આત્મા, આત્મા એ પ્રકારે ત્રણ કાળમાં પ્રતીતિ થાય તેવા પ્રચય છે તે ઊર્ધ્વતા સામાન્યધર્મ છે અને દરેક આત્માઓમાં આ આત્મા છે, આ આત્મા છે, એ પ્રકારની પ્રતીતિ થાય છે તે તિર્યકુપ્રચય સામાન્યધર્મ છે. ઊર્ધ્વતાપ્રચય સામાન્યધર્મ કાળને આશ્રયીને પ્રતીત થાય છે અને તિર્યક્રપ્રચય સામાન્યધર્મ દેશને આશ્રયીને પ્રતીત થાય છે. આથી જ, ભિન્ન ભિન્ન આત્મારૂપ દેશમાં “આ આત્મા છે', “આ આત્મા છે' એ પ્રકારનો તિર્યકુપ્રચયરૂપ સામાન્યધર્મ છે. મૂળ બોલઃ
(G) ઊર્ધ્વતાપ્રચય સામાન્ય ધર્મ:- (૧) ઓઘશક્તિ ઊર્ધ્વતા સામાન્ય, (૨) સમુચ્ચયશક્તિ ઊર્ધ્વતા સામાન્ય. ભાવાર્થ -
ઊર્ધ્વતાપ્રચય સામાન્યધર્મના બે ભેદો છે - (૧) ઓઘશક્તિ ઊર્ધ્વતા સામાન્યધર્મ અને (૨) સમુચ્ચયશક્તિ ઊર્ધ્વતા સામાન્યધર્મ.
(૧) ઓઘશક્તિ ઊર્ધ્વતા સામાન્યધર્મ - જેમ ચરમાવર્તની બહાર રહેલા ભવ્ય જીવોમાં મોક્ષમાં જવાની યોગ્યતારૂપ ઓઘશક્તિ અનંતકાળથી હતી અને ચરમાવર્ત પ્રાપ્તિકાળ સુધી હોય છે. તેથી ચરમાવર્તની બહાર રહેલા જીવોમાં મોક્ષગમનની યોગ્યતારૂપ જે ઓઘશક્તિ અનંતકાળથી હતી, વર્તમાનમાં પણ છે અને શરમાવર્ત પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી હોય છે, તે ઓઘશક્તિ નામનો ઊર્ધ્વતાસામાન્યધર્મ છે.
