________________
૯૪]
[ શ્રી નવ
પ્રકરણ
વેદનીય-કમને સ્વભાવ મધથી લેપાયેલ તરવારની હાર ચાટવા લે છે. જેમ તરવારની ધારને ચાટતાં સુખ થાય પણ જીભ કપાય ત્યારે દુઃખ થાય તેમ વેદનીય કર્મના ઉદયથી જીમે સુખ અને કર્મન્જનિત આસક્તિ તેમજ સંકલેશથી દુઃખ થાય છે.
મેહનીય આ કર્મનો સ્વભાવ મદિરા જેવો છે. જેમ મહિલા પીનાર પોતાનું ભાન ભૂલે છે તેમ મેહનીય કર્મના ઉદયથી જીવને હિતાહિતનું ભાન રહેતું નથી.
આયુષ્ય–આ કર્મને સ્વભાવ બેડીના જેવો છે. જેમ બેડીમાં પડેલો મનુષ્ય તેની મુદત પૂરી થયા વિના છુટી શકતો નથી, તેમ આયુષ્ય કર્મની મુદત પૂરી થયા વિના જીવ નીકળી શકતો નથી.
નામ-આ કર્મને સ્વભાવ ચિતારા જેવો છે. જેમાિરો અનેક પ્રકારનાં ચિત્રો ચિતરે છે તેમ નામકર્મના ઉદયથી જીવ પણ અનેક ભવરૂપી રૂપ (ચિત્ર) કરે છે.
ગોત્ર–આ કર્મને સ્વભાવ કુંભાર જેવો છે. જેમ કુંભાર સારા કામ માટે અને મદિરા ભરવા માટે ઘડે બનાવે છે, તેમાં પહેલો પૂજનીય અને બીજે નિંદનીય થાય છે. તેમ ઉંચ ગોત્રમાં ઉત્પન્ન થવાથી જીવ પૂજાને પામે છે અને નીચગેત્ર કુલમાં ઉત્પન્ન થવાથી જીવ નિદાને
અંતરીય-આ કર્મને સ્વભાવ ભંડારી જેવો છે, જેમ ભંડારી વિપરીત થવાથી રાજા દાન વિગેરે આપી શકતો નથી, તેમ અંતરાય કર્મના ઉદયથી જીવ પણ દાનવિગેરે કરી શકતું નથી.
નવમું મેક્ષ તત્વ. સકલ કર્મને ક્ષય સે મેક્ષ, જગતના તમામ સુખેથી અર્નેસ ગણું સુખ મેક્ષમાં હોય છે. સંતષય -છતા પદની | | કાલે-કાલ અંતરે અસર પરવણથાપણું
ભાગભાગ ભાવિ દવ્યપણું દ્રવ્ય પ્રમાણ અખબાહું ચાહુલ ખિત્ત-ક્ષેત્ર કુસણસ્પર્શવમ ચેવ-અમે શિષ્ય
પામે છે.
