________________
૧૬૮
પદ્યાનુવાદ-વિવેચનાદિયુત નવતત્વ પ્રકરણ.
ણામી પુક્કલદ્રવ્યમાંથી સ્થલ રૂપી પદાર્થમાંથી વહેતા સૂમ પુલસ્કંધના સમૂહપ હેવાથી, તથા આકારરૂપે અને વર્ણરૂપે પરિણમન થવું, એ યુગલને ધર્મ તેમજ સ્વભાવ હોવાથી (છાયા એ) પુલરૂપ છે, અથત છાયાના પુકલો છે– અણુઓ છે એ તત્ત્વત: સાબિત થાય છે.
વળી આધુનિક ફેટોગ્રાફની (છબી પાડવાની) શોધખળથી પણ સાબિત થાય છે કે છાયાના પુકલે છે. જુઓ! કેમેરામાં–છબી પાડવાના યંત્રમાં છાયાના પુકલે જવાથી ફેટે પડે છે–છબી ખેંચાય છે. જે છાયાપુકલ ન માનીએ તે કેમેરામાં હરગીજ ફેટે આવી શકે નહિં, અને તેમાં ફેટે આવે છે, માટે માનવું જોઈએ કે છાયાના પુર્કલે છે– અણુઓ છે, કે જેથી ફોટો પાડવાના યંત્રમાં ફેટો પાડી શકાય છે.
આપ શીત વસ્તુને ઉષ્ણ પ્રકાશ. સૂર્યના વિમાનમાંથી આવતો જે ઉષ્ણુપ્રકાશ તે “આપ” કહેવાય છે. સૂર્યકાંત મણિને પ્રકાશ પણ “આપ”માં જ ગણાય છે, કારણ કે તેને પ્રકાશ ઉષ્ણ હોય છે. અગ્નિને પ્રકાશ જે કે ઉષ્ણ છે પરંતુ અગ્નિ પિતે શીત નથીઉષ્ણ છે, માટે તે આતપ કહેવાતું નથી. સૂર્યવિમાનને તથા સૂર્યકાંત મણિને પ્રકાશ “આતપ કહેવાય છે.
