________________
૧. અવત
૨. અજીવતા પલાસ્તિકાયનું સ્વરૂપ. ૧૩૯ અંશે બુદ્ધિથી કલ્પી શકાય છે. પુલમાં તેમ નથી, તેના છુટા પરમાણુઓ છે. બે પરમાણુને સંગ થવાથી બે પરમાણુના બનેલા અનંતા ઔધે છે, એવી રીતે ત્રણ, ચાર, સંખ્યાત, અસંખ્યાત, અનંત તેમજ અનંતાન ત પરમાણુઓને સંયોગ થવાથી બનેલા દરેકની અનંતા અનંતા સ્કંધે છે, વળી એ સ્કંધમાં નવા પરમાણુઓના મળવાથી અને પહેલાના પરમાણુઓના વિખરાવાથી-છૂટા પડી જવાથી, વધઘટ પણ થયા કરે છે. કેઈ વખત એ સ્કંધે તદ્દન વિખરાઈ પણ જાય છે, એટલે કે પુકલેના સ્કંધે ઉત્પન્ન થાય છે અને નાશ પણ પામે છે, અને તેથી જ “પુલના મળવાથી જે પુષ્ટ થાય અને જુદા પડવાથી જે ક્ષીણ થાય તે સ્કંધ કહેવાય” એ સ્કંધને અર્થ પલાસ્તિકાયમાં જ ઘટી શકે છે.
આપણે જે સ્કંધે નિહાળી શકીએ છીએ તે અનંત પરમાણુઓના બાદર (= સ્કૂલ) સ્કંધે છે. કારણ કે- એક પરમાણુથી માંડીને અસંખ્ય પરમાશુઓના છે તથા અનંત પરમાણુઓના સૂકમ(પરિણામી) રક ધોને ચર્મચક્ષુ ગ્રહણ કરી શકતી નથીનિહાળી શકતી નથી, ફક્ત બાદર પરિણામવાળા પ્રદેશે તેનાથી છુટા પડતા નથી, માટે તે પ્રદેશ જ કહેવાય છે પણ પરમાણુ કહેવાતા નથી.
