________________
૪૩
(૨૮) “માળા વિતુ: પ્રોત્ઝા, મૂતાનિ તત્ત્વ; મતાઃ। સીયાઃ પીન્દ્રિયા જ્ઞેયા:, રોષા:- હવીરિતા: I” (આચારા:ત્ર, ૪૦ ૬, ૩. ૬, વ્રુ. ૭૨)
એઇન્દ્રિય, તેન્દ્રિય, અને ચન્દ્રિય વાને પ્રાણી કથા છે, વૃક્ષાને—વનસ્પતિકાયને ભૂત કહ્યા છે, પંચેન્દ્રિયાને જીવ કહ્યા છે, અને વનસ્પતિ સિવાય શેષ એકેન્દ્રિયાને સત્વ કહ્યા છે.’
આ સિવાય પશુ જીવ-આત્માના પ્રમાણભૂત અનેક ક્ષેÀા મળો શકે છે, પણ સ્થળ સકાને લઈને માત્ર ઉપરોકત શ્લોકાને જ નિર્દેશ કરેલ છે.
# પ્રસ્તુત જીવતત્ત્વ વિચાર சு
જીવતત્ત્વ વિચાર' એ નામની આ પુસ્તિકાના લેખક મહા— શય શાહુ ચીમનલાલ દલસુખભાઇ ખંભાતવાળા ધર્મશ્રદ્ઘાવત તત્ત્વરસિક વિદ્વાન છે. પૂર્વ' પણ તેએથી સ’કલિત તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્રપદ્યાનુવાદ્મ વિવેચન ' અને “ ક્રમ વિચાર ” એ મે પુસ્તિકાઓ પ્રકાશિત થયેલ છે.
પ્રસ્તુત પુસ્તિકામાં તેમને આત્મા-જીવના બાધક અને સાધક હેતુઓ સક્ષેપથી સુંદર રીતે વર્ણવ્યા છે.
જીવને બાધક અર્થાત્ અઃધપતન કરાવનાર પ્રતિકૂળ હેતુ નીચે પ્રમાણે છે——
(૧) અનાદિકાલીન મિથ્યાત્વ (૨) સંજ્ઞા-વાસના—ચ્છા (૩) અવિરતિ (૪) વિષયલાલુપતા (૫) કષાય અને નેકાય (૬) મેગ (૭) અઢાર પાપસ્થાનક (૮) લેશ્યા (૯) અંતરાલન (૧૦) જ(૧૧) પર્યાપ્તિ (૧૨) શરીર (૧૩) ઇન્દ્રિય (૧૪) સંહનન (૧૫) સંસ્થાન અને (૧૬) સ્થિતિ આદિ,
