________________
૨૧૦
[ દેવ-નારકની કાયસ્થિતિ ] દેવતા ને નારકી નિજ કાયમાં ન જ ઊપજે, સ્વકાસ્થિતિ તેમની સ્વાયુ પ્રમાણે સંપજે;
૪ પ્રાણદ્વાર
[ ૧૦ દ્રવ્ય પ્રાણનાં નામ પાંચ ઇંદ્રિયે જ શ્વાસેચ્છાસ ને આયુષ્ય છે, મન વચન ને કાયના બળ રૂપ દશવિધ પ્રાણ છે.
(૩૭)
અનિ-નિ-જિં-રિપતુ નવ-વન મેન શોષTI तेसिं सह विपओगा, नीवाण भण्णए मरणं ॥ ४३ ॥ एवं अणोर-पारे, संसारे मायरम्मि भीमम्मि । પત્તા અનંત-રજુત્તા, ન અપત્ત-શ્વહિં ૪૪ /
_( છવભેદમાં સંભવતા પ્રાણ ) ઉપરોકત દશવિધ પ્રાણ પૈકી ચાર છે એકેન્દ્રિને છ સાત આઠ જ પ્રાણુ ક્રમથી હોય છે વિકલ્લેકિને;
(૩૭) ૧ દેવ મરીને દેવ અને નારક મરીને નારક તુરત ન થાય. તેમ જ દેવ મરીને નારક અને નારક મરીને દેવ તુરત ન થાય. ૨ ઉત્કૃષ્ટ ૭૩ સાગરોપમ એ રીતે પોતપોતાના આયુષ્ય જેટલી, દેવો તેમજ નારકેની સ્વકાસ્થિતિ શ્રી ઉત્તરાધ્યયનસૂત્રમાં કહેલી છે. જે ૩૭ |
(૮) ૧ સ્પર્શેન્દ્રિય, કાયાગ, શ્વાસોચ્છાસ ને આયુષ્ય એ ૪ પ્રાણ એકેન્દ્રિયોને; રસનેન્દ્રિય અને વચનગસહિત ૬ પ્રાણ બે ઈન્દ્રિયોને ઘાણેન્દ્રિય સહિત ૭ પ્રાણ તેઈદ્રિયોને; ચક્ષુરિન્દ્રિય સહિત ૮ પ્રાણુ ચઉરિન્દ્રિયોને, શ્રેન્દ્રિય સહિત ૯ પ્રાણુ અસં7િ પંચન્દ્રિયોને; અને મને યોગ સહિત ૧૦ પ્રાણ સંપત્તિ પંચેન્દ્રિયોને હોય છે.
