________________
૧૩૪
સંકલ્પથી તજવાની હિંસાના પણ બે પ્રકાર છેઃ (૧) સાપરાધ અને (૨) નિરપરાધ. સાપરાધ જીવની હિંસા (તાડન આદિ) ગૃહસ્થ તજી શકતો નથી, પરંતુ નિરપરાધ ત્રસજીવની હિંસાને સંકલ્પ ન કરે. =૧૨૧/૨ ટકા
નિરપરાધ ત્રસજીવની હિંસાના પણ બે પ્રકાર છેઃ (૧) સાપેક્ષ (સકારણ) અને (૨) નિરપેક્ષ (કારણ વિના). પ્રમાદી એવા પુત્ર કે નેકરને, તોફાની પુત્ર યા આશ્રિતને, આરંભસમારંભમાં વપરાતા. પશુઆદિને સકારણ શિક્ષા કરવી પડે છે; આમ સાપેક્ષ-સકારણે હિંસા ગ્રહસ્થ તજી શકતો નથી, પરંતુ નિરપેક્ષ ત્રસ જીવની હિંસા તે તજી શકે છે. આમ ૧૨ ૧૨ ટકાના અર્ધા થતાં ૬ ૧૪ ટકા.
આમ સાધુની ૨૦ વસા યાની અપેક્ષાએ ગ્રહસ્થને માત્ર ૧ ૧/૪ વસા દવા ઉત્કૃષ્ટથી પાળી શકાય છે; અથતિ સાધુની દયા ૧૬ આના અથવા ૧૦૦/- તે ગ્રહસ્થની દયા ૧ આને અથવા ૬ ૧/૪ ટકા ગણાય.
પાંચ અણુવ્રત:
(5) કાઈપણ નિરપરાધી ત્રસ જીવને કારણ વિના સંક૯૫ દ્વારા ઈજા ન પહોંચાડવી એ સ્થૂલપ્રાણાતિપાત વિરમણ વ્રત છે.
જીવન વધ, જીવને બંધન બાંધવા, જીવના અંગઉપાંગ છેદવા, જીવ ખેંચી શકે તેથી અધિકભાર તેની પાસે ખેંચાવ અને જીવના અન્નપાણું રેકવાં એ પાંચ પૂલ પાણાતિપાત વિરમણ વ્રતના અતિચાર છે. ૧
| (૨) બે પગ છવ સંબંધી, ચારપગાં છવ સંબંધી, જમીનસ્થ વમલ્કત સંબંધી, થાપણ-જંગમ મિલકત સંબંધી અને કોઈની ૧ જુએ નસ્વાર્થીધિગમ સત્ર બ૦ ૭ સ-૨૦
