________________
૧૧૭૮
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે-૮ નથી ને તેથી એની કોઈ ચિંતા પણ પેદા થતી નથી. તેથી યમપાલન, ચિંતાનું અનુત્થાન હોવાથી ચિંતારહિતપણે થાય છે. ગણિતમાં પ્રોફેસર બની ગયેલાને હવે દાખલામાં ભૂલ પડવાનો ભય હોય નહીં એવું આ જાણવું. આમ આ ભૂમિકામાં પહેલાં ચિંતાના પ્રતિઘાતથી ને પછી ચિંતાના અનુત્થાનથી અતિચારાદિની ચિંતારહિતતા થાય છે, એ જાણવું.
હવે છેલ્લો સિદ્ધિયમ - સ્થિરયમના નિરંતરપાલનથી રાગદ્વેષરૂપમલનો અને કર્મરૂપમલનો પ્રચુર હ્રાસ થવાથી અંતરાત્મા નિર્મળ થાય છે. આવા નિર્મળઅંતરાત્માવાળા સાધકની અચિંત્ય વીર્યશક્તિના યોગે પરાર્થ સાધિકા બનતી યમપ્રવૃત્તિ ચોથો સિદ્ધિયમ છે. સ્વવીયલ્લાસરૂપ આ અચિંત્ય = અવર્ણનીયશક્તિના યોગે સાનિધ્યમાં આવનાર હિંસકપશુ વગેરેનો પણ વૈરત્યાગ થઈ જાય છે.
પ્રશ્ન : અહીં સ્વવર્ષોલ્લાસરૂપ જે અચિંત્યશક્તિ કહી છે એને જો માત્ર વીર્યરૂપ લેવામાં આવે તો છેવટે ઉત્કૃષ્ટવીર્યરૂપ ક્ષાયિકવીર્ય બધાને તુલ્ય હોવાથી બધા કેવલી ભગવંતના સાંન્નિધ્યમાં હિંસાત્યાગાદિ થવા જોઈએ. પણ એ થતા તો નથી. તો આ શક્તિ કિંસ્વરૂપ સમજવી ?
ઉત્તર : ઈચ્છા-પ્રવૃત્તિ-સ્થિરમ દરમ્યાન પરાર્થકરણપરાર્થરસિકતાના વર્ષોલ્લાસરૂપ શુભભાવથી જન્ય વિશિષ્ટ પ્રકારના પુણ્ય સ્વરૂપ આ શક્તિ સમજવી જોઈએ. જે સાધકોને આ પુણ્ય હોતું નથી એમના સાંનિધ્યમાં કેવલી અવસ્થામાં પણ હિંસાત્યાગાદિ જોવા ન મળે એમાં કોઈ અસંગતિ નથી. સ્થિરયમ આગળ વધતાં આ પુણ્યનો ઉદય ચાલુ થવાથી શક્તિવિશેષ ઉમેરાય છે ને તેથી ચોથો સિદ્ધિયમ આવે છે. જીવોના કર્મ ઉપર દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવ અને ભવ... આ પાંચની અસર હોય છે. આના આધારે જીવોના કર્મોના ઉદય-ક્ષયોપશમ વગેરે થાય છે. સિદ્ધિયમ પામેલા યોગી એ એક
