________________
બત્રીશી-૧૩, લેખાંક-૭૮
૮૪૩
‘જસ મણે નવકારો સંસારો તસ્ય કિં કુણઈ ?’ આ શાસ્ત્રવચનનું ગુજરાતી રૂપાંતર આ પ્રમાણે પ્રસિદ્ધ છે કે જેના હૈયે શ્રીનવકાર તેને શું કરશે સંસાર ?' આમાં, ‘નવકારનું સામર્થ્ય સંસારના સામર્થ્ય કરતાં ઘણું વધારે છે, ને તેથી શ્રી નવકારને હૈયે ધરનારને સંસાર કશું કરી શકતો નથી’ આવું જણાવવાનો શાસ્ત્રકારનો અભિપ્રાય સ્પષ્ટ છે. સામા પક્ષે આ શાસ્રવચન સાથે પણ ચેડાં કર્યાં ને એને સાવ વિપરીત કરી નાખી આ રીતે છપાવ્યું કે ‘જેના હૈયે છે સંસાર, તેને શું ક૨શે નવકાર ?’ એટલે કે ‘નવકાર કરતાં સંસારનું સમાર્થ્ય ઘણું વધારે છે' વગેરેરૂપે સંસારને વધારે સામર્થ્યવાળો જણાવ્યો. શંકા તો એ પડે છે કે શાસ્રવચન સાથે રમત કરનારાઓ નવકારના સેવક છે કે સંસારના ? જેથી નવકાર કરતાં સંસારનો મહિમા વધુ ગાય છે.
* નવાંગી ગુરુપૂજનનું સમર્થન કરવા બહાર પાડેલી ‘શાસ્ત્રદૃષ્ટિના દર્પણમાં ગુરુપૂજન' નામની પુસ્તિકામાં આચારાંગનિર્યુક્તિનો જે પાઠ આપ્યો છે તેમાંથી યુપ્રધાનાનાં શબ્દને ઊડાડી દેવામાં આવ્યો છે. આ પ્રિન્ટિંગ મિસ્ટેક નથી, કારણ કે (૧) એ પાઠનો અર્થ કરવામાં પણ એટલો અંશ છોડી દીધો છે. (૨) ‘સામાન્યથી કોઈપણ મહાત્માનું પ્રતિદિન પૈસા વગેરેથી ગુરુપૂજન કરવું એ શ્રાવકનું શાસ્ત્ર વિહિત કર્તવ્ય છે' આવું જે સિદ્ધ કરવા માટે આ પાઠ આપ્યો છે, એ આ યુપ્રધાનાનાં શબ્દસહિતના પાઠથી તો સાબિત થઈ શકતું જ નથી, કારણ કે એ પાઠ તો યુગપ્રધાનોને લાગુ પડે છે ને છતાં એ પાઠથી સ્વમાન્યતાનું સમર્થન તો કરવું જ છે. માટે શાસ્ત્રપાઠ પર કાતર ચલાવીને યુાપ્રધાનાનાં શબ્દ જાણીબૂઝીને ઊડાડી દીધો એવી વિદ્વાનોને શું કલ્પના ન આવી શકે ?
* મારા ‘તત્ત્વનિર્ણય' પુસ્તક સામે પં. શ્રી યોગતિલકવિ. ગણી (હાલ આચાર્ય) એ ‘તત્ત્વનિર્ણયના નામે તત્ત્વભ્રાંતિ' પુસ્તિકા
