________________
૧૮૪
કપાતની કથા
મનેાહર વૃક્ષાવાળા કાઇ જ ગલમાં અન્યાન્ય અત્યંત અનુરાગી એવા કાઈ કપાતનૢંપતી વસતા હતા. એકદા તે વનમાં કોઈ જ્ઞાની સાધુ આવ્યા અને લાભ જાણીને તે ૪ પતિની પાસે તેમણે ધર્મદેશના આપી, તે મુનિનુ વચન સાંભળીને તે વખતે તે કપાત યુગલ યથાચિત ધમ આચરતાં સમય ગાળવા લાગ્યું.
એકદા માઘ મહિનામાં યમ સમાન, ક્રૂરાત્મા અને હાથમાં પાશ તથા પજર લઈને કેાઈ શીકારી ત્યાં આવ્યેા. તે પાપી, સ્થાને સ્થાને પક્ષીઓને બંધન કરતા જ્યાં પેલા કપાત દંપતી આનંદે રહે છે, ત્યાં આવ્યા. તે વખતે ખારાક લેતી કપાતીને તે પાપીએ બાંધીને પાંજરામાં નાખી દીધી. અહા ! પાપીઓને શું અકૃત્ય હેાય ? એવામાં હિમ સ‘સિક્ત અને પવનના ઝપાટાપૂર્વક થયેલ જળ વૃષ્ટિથી ક‘પતા શરીરે સાંજે તે પારધીએ પેલા વૃક્ષને આશ્રય લીધેા. અસહ્ય અને અતિશય શીતથી શરીર વ્યાપ્ત થઈ જતાં અનુક્રમે તે તદ્દન મૂર્છા પામ્યા. અહા ! પાપનુ ફળ કેવું ભયંકર હાય છે ? એવામાં પજરમાં રહેલ કપાતીએ વૃક્ષની પેાલમાં રહેલ પોતાના પતિ કપાતતે કહ્યું કે--“હે સ્વામિન ! તું મારૂ વચન સાંભળ–આ શિકારી તારા આવાસના આશ્રય લઈ ને સુતા છે અને શીતાત્ત તથા ક્ષુધાત્ત છે. માટે એવુ કઈક હિત કર. ‘મારી પ્રિયાને એણે બધનમાં નાંખી છે.’ એમ ધારીને એના પર વૃથા રેષ ન કર. કારણ કે હું તે સ્વકૃતપૂના કમથીજ 'ધન પામી છું. કહ્યું છે કે--દારિદ્રય, રાગ, દુ:ખ, ખંધન અને વ્યસન-એ આત્માના અપરાધરૂપજ કળા પ્રાણીઓને મળે છે.' માટે મારા બધન નિમિત્તના
