________________
(૨૪). તે ઘવાન સ્વામી પાસેથી બસે રૂપિયા દંડ રાજાએ લેવો. ' સારથી કુશળ હોય તે તેને દંડ કરે પણ સ્વામીને દેશ નથી.
मूर्खत्वे सारथेदंड्ये युग्मे भूपेन सारथः॥ शतमुद्रां गृहीत्वा प्राग्यानमीशं च दापयेत् ॥ २० ॥
સારથીનું મૂખ પણું હોય તે રાજાએ સારથી અને માલિક બનેને દંડ કરવો; સારથી પાસેથી સે રૂપીઆ પ્રથમ ગ્રહીને તે યાન તેના માલીકને અપાવવું.
यानांतरेण गोऽश्वादिरुद्ध मार्गे तु सारथिः॥ अशक्तो वृषरोधादौ न दंड्यः स्याच सर्वथा ॥२१॥
ગાડીને જવાના માર્ગમાં ગાયો, ઘોડા વગેરેથી માર્ગ રૂંધાયો હોય અને બળદેને રોકી રાખવા વગેરે કાર્યમાં સારથિ અશક્ત થયે હોય તે તે સર્વથા પ્રકારે દંડને પાત્ર થતું નથી.
जीवनाशे तु दंड्यः स्यात्सूतो भूपेन केवलम् ।। वस्तुनाशे तत्मसतिं नृपस्तेन प्रदापयेत् ॥ २२ ॥
ગાડી તળે ચગદાઈને જીવન નાશ થાય તે રાજાએ સારથીને દંડ કરવ-કઈ જડ વસ્તુને નાશ થાય તે રાજાએ સારથી પાસે તેનું મન મનાવરાવવું.
मर्त्यनाशे महत्पापं चौरवइंडमानुयात् ॥ गोगजाश्वोष्ट्रमहिषीयाते स्वामिप्रसन्नता ॥ २३ ॥ कारणीया ततो दंडो गृह्यते पृथिवीभुजा ॥ यथा पुनर्न कोऽपि स्यादीदृशो जीवघातकृत् ॥ २४ ॥
