________________
( २१६ )
अथ द्यूतप्रकरणमारभ्यते ॥
नत्वारनार्थं श्रीयुक्तमंतरंगारिभेदकम् || व्यवहारपदे द्यूतमभिधास्ये यथागमम् ॥ १ ॥
લક્ષ્મી એટલે શાભાયુકત અને અંતરંગ શત્રુને નાશના કરનાર એવા અનાથ પ્રભુને નમસ્કાર કરીને શાસ્ત્રમાં જે પ્રકારે વણવ્યું છે તે પ્રકારે વ્યવહાર માર્ગમાં ધૃત એટલે જુગારનું સ્વરૂપ હું કહીશ.
पूर्व प्रकरणे स्त्रीग्रहो वर्णितस्ततो व्यसनसाहचर्याद् द्यूतमधुनाभिधीयते तत्र तावत् द्यूतस्वरूपमाह ॥ गया अश्शुभां व्यભિચારનું સ્વરૂપ વર્ણવ્યું; તે વ્યસની સાથે જુગારનું પણ સાહચર્યાં છે માટે તેનું વર્ણન કરે છે. તે પ્રથમ જુગારનુ સ્વરૂપ કહે છે: द्विपदापच्चतुष्पादखचरैर्देवनं हि यत् ॥
पणादि द्रव्यमुद्दिश्य तद् द्यूतमिति कथ्यते ।। २ ।।
એ પગવાળા મહાર્દિક પગ વગરના એટલે પાશા વિગેરે ચાર પગ वागा घेटा, घोडा वगेरे तथा उडा, तेतर, इतर वगेरे पक्षियो થી પણાદિક દ્રવ્યને ઉદ્દેશીને જે રમત કરવી તે જુગાર કહેવાય છે. तत्र द्विपदा मल्लादयः अपदाः पाशकब्रध्नादयश्चतुष्पदा मेषहयाद यः खचराः पक्षिणः कुक्कुटतित्तिरपारावताद्यास्तैर्द्रव्यादिपणनिबंधन क्रीडा द्यूतम् ॥ अत्रैवाभिधानव्यपदेशविषयविशेषमाह ॥ यत्रे नाम ભેદના મીષે કરીને વિશેષ કહે છે:
अचेतनैः क्रीडनं यत्तद्यूतमिति कथ्यते ॥ सचेतनैस्तु या क्रीडा सा समाह्वयसंज्ञिका || ३ ||
