________________
() समुदायस्य राज्ञां च धर्मः सामयिकः स्मृतः ॥ तमतिक्रमतो दंडो व्यवहारपदे भवेत् ॥ ४ ॥
સમુદાય વર્ગ તથા રાજાઓના ધર્મને સામાયિક કહેલો છે. તેનું ઉલ્લંધન કરે તે વ્યવહાર માર્ગમાં દંડ થાય છે. તથા તે આ પ્રમાણે
साधारणं च यद्रव्यं तद्धरेल्लंघयेत्पुनः ।। गणभूपस्थितिं तं चं सर्व हत्वा प्रवासयेत् ॥ ५॥
સાધારણ દ્રવ્યને જે માણસ હરણ કરી લે અને વળી સમુદાય તથા રાજાની સ્થિતિને ઉલ્લંધન કરે તેની માલમિલક્ત સર્વ ખેંચી લઈ રાજાએ દેશમાંથી કાઢી મૂકો. સતાધારણમ્ ગ્રામવિકાનકુવા यद्रव्यं योऽपहरति गणस्थिति राजस्थितिं च योऽतिकामति તારા સર્વશ્યમપદત્ય નાન્નિશેત્ર સાધારણ વ્ય એટલે ગામ વિગેરેના જનસમુદાયનું ધન અને તે જે લઈ લે અથવા ખાઈ જાય અને પંચના કે રાજાના ઠરાવને ન માને તેનું સઘળું લુંટી લઈ રાજાએ દેશમાંથી કાઢી મૂકવો. 1થ સમૂહે હિતવ િ જામજોથલ વિત્યાર | પંચમાં હિતવાદિનું વચન સ
વે એ અંગીકાર કરવા યોગ્ય છે તેમ છતાં તે અંગીકાર ન કરે તે દંડને યોગ્ય થાય તે કહે છે –
हितवादिवचो मान्यं समूहे तत्स्थितैः परैः ॥
विपरीतो हि दंड्यः स्याजघन्येन दमेन च ॥ ६॥ - સમૂહમાં એટલે પંચ કે કમીટીમાં રહેલા બીજા સર્વ મનુષ્યોએ
