________________
( ૧૦૯ )
અને જે આપવાથી કુટુંબીઓમાં વિરેધ થાય નહિ તે દેય દાન દત્ત દાનની પેઠે સાત પ્રકારના ભેદવાળું છે. જે વસ્તુ જેને ધર્મને અર્થે આપવા કહ્યુ હોય તે ધર્મથી ચહ્યા ન હોય તેા તેનેજ તે વસ્તુ આપવી. અદેય વસ્તુ ગ્રહ્મણ કરવી તો ખુલ્લી રીતે ગ્રહણ કરવી. સ્થાવર મીલ્કત તા વિશેષે કરીને જાહેરમાં લેવી કે જેથી કરીને તકરારી મનુષ્ય નિષ્ફળ જાય. ભવિષ્યની દેશકાળની શરતે જેનું ગીરા, દાન, લેવડ, થાપણુ, વેચાણ વિગેરે કર્યું હેાય તે સર્વ તે શરતના અંતે રદ કરવું. अथ योऽदत्तं गृह्णाति यश्वादेयं प्रयच्छति तद्वंडमाह
હવે જે અદત્ત એટલે નહી લેવા યોગ્ય વસ્તુનુ ગ્રહણ કરે છે; અને જે અદેય એટલે ન આપવા યોગ્ય વસ્તુ આપે છે તેમને દંડ કહે છેઃ—
अदत्तग्राहको लोभात्तथादेयस्य दायकः || एतावुभौ दंडनीयौ यथादोषं महाभुजा ॥ १७ ॥ एवं देयविधिः प्रोक्तः सभेदो विस्तरेण वै । महार्हनीतिशास्त्राच्च ज्ञेयस्तदभिलाषिभिः ।। १८ ।। ॥ રૂતિ વૈવિધિ પ્રદરણમ્ ॥
લાભથી અદત્ત દાન ગ્રહણ કરે છે અને અદેય વસ્તુ આપે છે તે બેઉને રાજાએ તેમના ગુના પ્રમાણે દડવા યોગ્ય છે. એ પ્રકારે દેવિધિ વર્ણવ્યા, ભેદ સહિત વિસ્તારથી જાણવાની અભિલાષાવાળા પુરૂષોએ માટા અતિ શાસ્ત્રમાંથી અવશ્ય જાણી લેવું. દૈવિવિધ સંપૂર્ણ થયા.
