________________
(198)
ત કરવાને વાદિ અથવા પ્રતિવાદિ સત્યને ગેાપવી રાખેતે તે દાવાની રકમથી ખમણી રકમના દંડને પાત્ર થાય છે. ચાત્ નિયમિતા સાક્ષિળોપિ અનૃતં વકૃત્તિ તદ્દા જિ ચાલ્યાહ્ન સાગન ખાધેલા સાક્ષીએ કદી જૂઠું ખેલે તે શું કરવું તે કહે છેઃ——
वादिनः साक्षिणोऽसत्यं वदेयुश्वनृपाग्रतः ॥ दंड्याः पृथक् पृथक् रुप्यैर्यथाशक्ति यथाकुलं ॥ ५७ ॥ વાદિના સાક્ષી રાજા–ન્યાધીશની સમક્ષ જૂ ું બેલેતા તેમની જાતિ તથા શક્તિને અનુસારે દરેકના રૂપામેારથી દંડ કરવા. प्रत्यर्थिसाक्षिणोऽपि असत्याः स्युस्तदा किं करोति मंत्री तदाह ॥ પ્રતિવાદિના સાક્ષીઓ પણ જાતા હોય ત્યારે મંત્રી શું કરે તે કહે છેઃ—
साक्षिणो वादिनः सत्या असत्याः प्रतिवादिनः ॥
૪
રઘુપ લેવા શિ સમિપ સયં હું વૃોથને ૮ના दापयेदृणिना द्रव्यं साक्षिणस्ते पृथक् पृथक् ॥ दंडनीयाः पुननैवादेयाः स्युः साक्षिकर्मणि ॥ ५९ ॥
વાદિના સાક્ષીએ ખરા હાય અને પ્રતિવાદિના સાક્ષીઓ જૂ બાલ્યા હાયતા કરજદારના દેવાની રકમ પાંચ, ચાર અથવા ત્રણ ટકાના વ્યાજ તથા ખરચ સાથે કરજદાર પાસેથી વાદિને એટલે લેણુદારને અપાવવી અને સાક્ષીઓના જુદા જુો દંડ કરવા અને રીને તેને સાક્ષીના કામમાં ખેલાવવા નહિ. જશ્રિત્સાક્ષી હત્યવહા
