________________
( ૭૨ )
જાય તેવો, વિરૂદ્ધ બેલનારો, ક્રોધી તથા વ્યસની એટલાં અપલક્ષણ વાળે સાક્ષી માન્ય કરવા યોગ્ય વિદ્વાનોએ ગણ્યા નથી.
वादिसाक्ष्यभवनानंतरं प्रत्यर्थिसाक्षिणो ब्रूयुरित्याह ॥ વાદિની સાક્ષી થઈ રહ્યા પછી પ્રતિવાદિની સાક્ષી લેવી, તે
કહે છે –
. एकपक्षस्वरूपाप्तिं साक्ष्यं स्यात्पूर्ववादिनः ॥ तभित्तौ पुनर्ब्रयात्साक्षी प्रत्यर्थिनः स्फुटं ॥ ५२ ॥
એક પક્ષનું સ્વરૂપ જાણવામાં આવે માટે પ્રથમ વાદિની સાક્ષી થાય; તે પુરી થાય એટલે પ્રતિવાદિની જાહેર રીતે સાક્ષી લેવી. एतद्रीत्या प्राविवाकेन पूर्ववादिसाक्ष्यादाने प्रारब्धे प्रत्यर्थी त
साक्षिनिमितं तदनुचरत्वादिदोषप्रतिपादनपूर्वकत्वेनाप्रमाणत्वं રવિવારે હિંદ પુલિત્યા ઉપર કહ્યા પ્રમાણે પ્રથમ વાદિને સાક્ષીઓની જુબાની શરૂ કર્યા પછી સાક્ષી વાદિને નેકર છે એમ દેવ બતાવી તે જુબાની પ્રમાણભૂત નથી તેમ તે પ્રતિવાદી કહે તે અધિકારીએ શું કરવું.
अर्थिनोऽनुचरो मित्रं सहवासी कुटुंबजः ॥ ऋणार्तश्चेति तत्साक्ष्यं गृहीयादिव्यपूर्वकं ॥ दिव्ये गृहीतेऽसत्यत्वं साक्षिणां च स्फुटं भवेत् ॥ . दंड्याः पृथक् पृथक् द्रम्मैर्यथादोषं च धर्मतः ॥ ५३ ॥
વાદિનો કોઈ ચાકર, મિત્ર, પાડેસી, સગો અથવા દેવાદાર સાક્ષી આપવાને આવ્યું હોય તે તેની સેગનપર જુબાની લેવી; સેગન
