________________
યોગસાર પ્રકરણ/પંચમ પ્રસ્તાવ/બ્લોક-૩૯-૪૦-૪૧ કહે છે ઃ આ શરીર જ શ્લેષ્મ, મળ, મૂત્ર વગેરે અશુચિથી પૂરિત સપ્તધાતુમય છે. તેથી તેને ગમે એટલું પવિત્ર કરવામાં આવે તોપણ ફરી-ફરી તે અશુચિના બળથી અપવિત્ર જ થવાનું. તેવા દેહ પ્રત્યે પાપનું કારણ બને તેવો શૌચનો આગ્રહ મૂઢતાસૂચક છે. માટે તેનો ત્યાગ કરીને દેહ પ્રત્યે મમત્વનો ત્યાગ કરવા યત્ન કર. //૩લા અવતરણિકા - વિરારંભ જીવન જીવવા માટે માર્ગાનુસારી ઉપદેશ આપે છે – શ્લોક -
शारीरमानसैर्दुःखैर्बहुधा बहुदेहिनः ।
संयोज्य साम्प्रतं जीव! भविष्यसि कथं स्वयम् ।।४।। શ્લોકાર્ચ -
શારીરિક અને માનસિક દુખો વડે ઘણા પ્રકારે ઘણા જીવોને વર્તમાનમાં સંયોજન કરીને હે જીવ! તું સ્વયં કેવી રીતે થઈશ અર્થાત્ તું સ્વયં કેવી રીતે સુખી થઈશ? IPoll ભાવાર્થ
આત્માને સંબોધીને પાપની નિવૃત્તિ માટેનો ઊહ બતાવતાં કહે છે હે જીવ! સંસારની પ્રવૃત્તિઓ કરતી વખતે તે ઘણા પ્રકારે, ઘણા જીવોને શારીરિક અને માનસિક દુઃખો સાથે વર્તમાનમાં યોજન કરે છે અને તેનાથી જ તારી જીવનવ્યવસ્થા છે. આ રીતે તું જીવીશ તો અન્યને દુઃખો આપવા દ્વારા તું સ્વયં કેવી રીતે સુખી થઈશ ? અર્થાત્ અન્યને દુઃખ આપવાના ફળરૂપ ભવિષ્યમાં તને દુઃખોની જ પ્રાપ્તિ થશે. માટે આરંભમય જીવનનો ત્યાગ કરીને નિરારંભ જીવન માટે યત્ન કર, જેથી ભાવિમાં તારું હિત થાય. ૪૦II અવતરણિકા - પ્રમાદના પરિહાર અર્થે માર્ગાનુસારી ઉપદેશ આપે છે –
