________________
૧૪
યોગસાર પ્રકરણ/પ્રસ્તાવના તાજેતરમાં તેઓશ્રીએ અનેક ગ્રંથોના ચાર્ટ બનાવ્યા છે. આવા એક ચાર્ટનો અભ્યાસ કરો તો આખા ગ્રંથનું દોહન થઈ જાય. તેવી જ રીતે વિવિધ સૂત્રોમાં સંભવિત અનેક ભાંગાઓના કોષ્ટકચાર્ટ પણ તેઓએ તૈયાર કર્યા છે. તે કોષ્ટકનો અભ્યાસ કરતાં જે તે સ્ત્રમાં કયા કયા પ્રકારે, કેટલા અને કેવા વિભાગો પડે છે તેનો ખ્યાલ આવી જાય. આમ વિવિધ શ્રુતના કાર્યો તેઓ આજે પણ જાતે કરી રહ્યા છે. આટલું જ્ઞાન, વિશિષ્ઠ સૂઝ બૂઝ છતાં ગંભીર એટલા કે ક્યારેય કોઈ પ્રકારનો ઉત્સક, જ્ઞાન પ્રગટ કરવાની અધીરાઈ એવું કશું એમના જીવનમાં જોવા મળે નહિ. આમ જોઈએ તો સ્ત્રીવેદના ઉદય સાથે આટલી ગંભીરતા, ધીરજ, જ્ઞાન છતાં જ્યાં ત્યાં ન બોલવું, કામ પૂરતી વાત કરવી, વગેરે ગુણો કેળવવા તે નાનીસૂની વાત નથી. પરંતુ તેઓશ્રીને જ્ઞાનમાં એટલો રસ રહ્યો છે કે આ બધા ગુણો જીવનમાં સહજ વણાઈ ગયા છે. શ્રી પ્રવીણભાઈ જેવા પંડિત પાસે દિવસોના દિવસો સુધી દર્શનશાસ્ત્રોના પાઠ કરતાં જ નહીં પણ પાઠ માણતાં જોયા છે. હું તેઓશ્રીના પરિચયમાં આવી ત્યારે શરૂઆતના વર્ષોમાં તો દિવસે ટાઈમ જ ન મળે એટલે રાત્રે એમની પાસે રહેવા જતા તોપણ સતત જ્ઞાનની વાત.
વળી, શાસ્ત્રનું જ્ઞાન છે એટલું જ નહીં પણ સાથે સાથે જ્ઞાનની પરિણતિ પણ તેઓશ્રી પાસે એટલી જ છે. યોગગ્રંથોના પાઠ કરાવતા તે દરમિયાન વૈરાગ્ય નીતરતો દેખાય. પાલીતાણા ચાતુર્માસ દરમિયાન પૂજ્ય શ્રી બાપજી મ. સા.ના વડીલ સાધ્વીજી ભગવંતોએ વાચનાની વિનંતી કરતા લગભગ બે-ત્રણ વાચના ગોઠવાયેલી. તેમાં “ઉપમિતિ” જેવા જીવંત ગ્રંથની વાચના સાંભળતાં શ્રોતાઓને રસ-આનંદ જળવાઈ રહે તે તો સ્વભાવિક છે પરંતુ પછી તરત જ “૯૮ બોલનું અલ્પબદુત્વ' જેવા શુષ્ક વિષયની વાચના પણ તેઓ એ રીતે આપતા કે સાંભળનારને સંસારની અસારતાનું ભાન થયા વિના ન રહે. પોતાના સમુદાયમાં પણ તેઓશ્રીએ સાધ્વી ભગવંતોને અનેક વાચનાઓ આપી જ્ઞાનરસિક બનાવ્યા છે. કર્મગ્રંથ પર તો એટલી પકડ છે કે ખુદ પૂ. મોહજિતવિજયજી મ. સા. (મોટા પંડિત મ. સા.) પણ કહેતાં કે “આ તમારો વિષય છે”